- Του Χρήστου Αθανασιάδη
Όπως φαίνεται και από τα στοιχεία του διμερούς εμπορίου, που παρουσιάζει το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβεία μας στη Μαδρίτη, μέσω της έρευνας αγοράς για τον κλάδο της μελισσοκομίας στην Ισπανία, η Ελλάδα περισσότερο εισάγει μέλι από την Ισπανία, παρά εξάγει. Δεδομένων ωστόσο των κοινών μεσογειακών γευστικών προτιμήσεων και της περισσότερο ή λιγότερο κοινής μεσογειακής γαστρονομικής παράδοσης, αλλά και του γεγονότος των αυξημένων εισροών Ισπανών τουριστών στην Ελλάδα, οι οποίοι γνωρίζουν και εκτιμούν τον ελληνικό τρόπο διατροφής και τα υγιεινά του χαρακτηριστικά, θεωρούμε ότι υφίσταται χώρος για ποιοτικά ελληνικά μέλια,
διαθέτοντας καλό συνδυασμό ποιότητας – τιμής, τα οποία μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των Ισπανών καταναλωτών. Ιδιαίτερα, στόχος του ελληνικού κλάδου μελιού θα πρέπει να είναι, κατά την άποψή μας, η «κατάκτηση» ενός niche μεριδίου αγοράς στην Ισπανία, αστών καταναλωτών με μεσαίου προς ανώτερου επιπέδου διαθέσιμα εισοδήματα, με αντίληψη και ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά την πληθώρα των υγιεινών ιδιοτήτων του ποιοτικού μελιού. Η ύπαρξη εδώ εξάλλου σημαντικού αριθμού κατοίκων με καταγωγή από τη Λατ. Αμερική, συνιστά πρόσθετο παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει θετικά την προοπτική του ελληνικού μελιού στην εδώ αγορά, η οποία εξάλλου αποτελεί «πύλη εισόδου» για τις ισπανόφωνες αγορές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.
Ο σχεδιασμός μίας κατάλληλης στρατηγικής εισόδου στην αγορά, με καλό συνδυασμό ποιότητας-τιμής, αξιοποιώντας τόσο τα λιγοστά ελληνικά κανάλια, όσο και, κυρίως τα ντόπια κανάλια διανομής, με παράλληλη υλοποίηση μικρών
στην αρχή και μεγαλύτερων αργότερα προωθητικών δράσεων στα καταστήματα, είναι παράγοντες που μπορούν να «τοποθετήσουν» το ελληνικό μέλι στην ισπανική αγορά.
Παράγοντες που επηρεάζουν ζήτηση –προσφορά
Ο κλάδος μελισσοκομίας, χωρίς να αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο του μεγάλου και εξαιρετικά αναπτυγμένου ισπανικού αγροτικού τομέα, παρουσιάζει ωστόσο σημαντικό ενδιαφέρον, καθώς από τη μία πλευρά χαρακτηρίζεται από
αξιόλογη εξωστρέφεια και από την άλλη καταγράφει σταθερή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, τόσο όσον αφορά τον αριθμό των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων, όσο και τον αριθμό των μελισσοκόμων. Ιδιαίτερα για τις κύριες
παραγωγούς περιοχές της Ισπανίας, την Εστρεμαδούρα, την Ανδαλουσία, την Καστίλη-Λεόν, την Βαλένθια και την Γαλικία, η μελισσοκομική δραστηριότητα συνιστά την κύρια κτηνοτροφική δραστηριότητα μεγάλης μερίδας των
νοικοκυριών.
Από πλευράς εγχώριας κατανάλωσης, λίγο πάνω από το 1/3 των ισπανικών νοικοκυριών καταναλώνουν μέλι σε συστηματική βάση, με ελαφρώς μειωτικές τάσεις της κατά κεφαλή κατανάλωσης. Οι προτιμήσεις των Ισπανών
καταναλωτών στρέφονται προς το συσκευασμένο μέλι, το οποίο διατίθεται υπό αρκετά εμπορικά σήματα, καθώς και υπό ιδιωτικές ετικέτες, στις αλυσίδες του λιανεμπορίου, σε σχετικά προσιτές τιμές. Ωστόσο, υπάρχει επίσης αξιόλογη
αγορά για το χύμα μέλι, καθώς επίσης και για μέλια καλύτερης ποιότητας, με πιο υψηλό γαστρονομικό προφίλ, κυρίως παραγόμενα από μικρές τοπικές μονάδες και συνεταιρισμούς και διατιθέμενα σε τοπικά, περιφερειακά κανάλια διανομής,
βασικά μικρότερων καταστημάτων. Το τυποποιημένο μέλι που διατίθεται στα μεγάλα καταστήματα του λιανεμπορίου είναι, αντιθέτως, σχεδόν αποκλειστικά, καθαρά βιομηχανοποιημένο προϊόν μαζικής κατανάλωσης, με μικρότερη
βαρύτητα να αποδίδεται από πλευράς Ισπανών αγοραστών στην ποιότητα αυτού και οι αγοραστικές αποφάσεις να λαμβάνονται με βασικό κριτήριο την τιμή.
Οι κάτοικοι των αστικών κέντρων, με μεσαίου προς χαμηλότερου επιπέδου εισοδήματα αποτελούν την κύρια κατηγορία αγοραστών μελιού, κατά βάση τυποποιημένου, ωστόσο θεωρούμε ότι υπάρχει χώρος για ποιοτικά μέλια και
προϊόντα μελιού που διατίθενται σε μικρότερα ειδικά και τοπικά καταστήματα, ή και εξειδικευμένα τμήματα αλυσίδων σούπερ μάρκετ και υπεραγορών.
Τιμές λιανικής πώλησης
Από το 2018 έως το 2020, οι τιμές όλων των τύπων μελιών παρουσίασαν σημαντικές πτώσεις. Την περίοδο 2020/2021 άρχισαν να εμφανίζονται ήπιες τάσεις ανάκαμψης των τιμών, με την αύξηση αυτή να είναι πιο έντονη τους τελευταίους μήνες αυτής της. Αυτές οι τιμές διατηρήθηκαν κατά την περίοδο 2021/2022, τόσο για το συσκευασμένο μέλι όσο και για το μέλι χύμα. Την περίοδο 2022/2023, στην αρχή του έτους, διατηρήθηκε η ανοδική τάση των τιμών, αλλά άρχισαν να πέφτουν προς τον Νοέμβριο, καταγράφοντας πτώση -4,5% σε σχέση με τους ίδιους μήνες της προηγούμενης περιόδου.
Με το κλείσιμο της περιόδου 2023/2024, παρατηρείται σταθερότητα στις τιμές στην αρχή της καμπάνιας, τόσο για το μέλι ανθέων όσο και για το μέλι από μελίτωμα. Στην πρώτη περίπτωση, για το μέλι ανθέων, καταγράφονται τιμές περί
3,42€/κιλό, αυξάνοντας κατά +6,5% σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων 6 ετών. Το μέλι από μελίτωμα έχει τιμή 3,99€/κιλό, που είναι 5,4% χαμηλότερη από τον μέσο όρο των προηγούμενων 6 ετών. Διαφορές ωστόσο στην τιμή παρατηρούνται και με βάση το αν πωλείται ως χύμα ή ως συσκευασμένο με τη δεύτερη κατηγορία να παρουσιάζει προφανώς υψηλότερα επίπεδα τιμών που φθάνουν σχεδόν το διπλάσιο (βλ. παρακάτω πίνακα).
ΤΙΜΕΣ ΙΣΠΑΝΙΚΟΥ ΜΕΛΙΟΥ ΑΝΑ ΜΗΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2023/2024 (ευρώ/κιλό)
| ΧΥΜΑ | ||||||||||||
| ΑΝΘΕΩΝ ΜΕΛΙΤΩΜΑ | 04/23 | 05/23 | 06/23 | 07/23 | 08/23 | 09/23 | 10/23 | 11/23 | 12/23 | 01/24 | 02/24 | 03/24 |
| 3,47 | 3,47 | 3,49 | 3,58 | 3,39 | 3,29 | 3,26 | 3,45 | 3,45 | 3,44 | 3,41 | 3,42 | |
| 4,18 | 4,18 | 4,18 | 4,15 | 4,09 | 4,09 | 4,15 | 3,99 | 3,99 | 3,99 | 3,99 | 3,99 | |
| ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΟ | ||||||||||||
| ΑΝΘΕΩΝ ΜΕΛΙΤΩΜΑ | 6,07 | 5,71 | 5,61 | 5,59 | 6,26 | 5,95 | 6,24 | 6,49 | 6,55 | 7,09 | 6,97 | 7,07 |
| 6,99 | 6,99 | 6,99 | 6,99 | 6,99 | 6,99 | 6,99 | 6,99 | 6,99 | 7,51 | 7,51 | 7,51 | |
Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων
ΤΙΜΕΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΜΕΛΙΩΝ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2024 (ευρώ/κιλό)
| ΜΕΛΙ | ΤΙΜΗ(€/ΚΙΛΟ) |
| Μέλι ανθέων Carrefour συσκευασία 500 γρ. | 6,40 |
| Μέλι ανθέων LunadeMiel συσκευασία 500 γρ. | 15,58 |
| Μέλι καστανιάς DeNuestraTierra (Γαλικίας) συσκευασία 500 γρ. | 18,58 |
| Βιολογικό μέλι ανθέων LunadeMiel συσκευασία 250 γρ. | 23,56 |
| Μέλι με βασιλικό πολτό LunadeMiel συσκευασία 250 γρ. | 28,20 |
| Μέλι με πρόπολη LunadeMiel συσκευασία 250 γρ. | 28,20 |
| Μέλι δάσους LaObrera συσκευασία 950 γρ. | 13,04 |
| Μέλι από άνθη πορτοκαλιάς με γύρη λουλουδιών,βασιλικό πολτό και Πρόπολη ApiEnergy/ApiTerapíaσυσκευασία 300 γρ. | 28,60 |
| Μέλιανθέων, βουνού MelDaAnta συσκευασία 80 0γρ. | 13,99 |
| Μέλι θυμαρίσιο LaObrera συσκευασία950 γρ. | 14,79 |
| Μέλι ανθέων GranjadeSanFrancisco συσκευασία500 γρ. | 15,30 |
| Μέλι δάσους Γαλικίας DeNuestraTierra συσκευασία 500 γρ. | 14,50 |
| Μέλι Manuka Comvita συσκευασία 500 γρ. | 45,02(τα500γρ.) |
| Μέλι ανθέων GranjadeSanFrancisco 1 κιλό | 11,87 |
| Μέλι ανθέων AlCampo συσκευασία 500γρ. | 5,88 |
| Μέλι ανθέων Aljaraflor συσκευασία 1κιλό | 4,69 |
| Μέλι ανθέων βουνού AlAndalus συσκευασία 500 γρ. | 10,78 |
| Μέλι δεντρολίβανου AlAndalus συσκευασία500 γρ. | 12,34 |
| Μέλι θυμαρίσιο ElBrezal συσκευασία 500γρ. | 10,98 |
| Μέλι από άνθη πορτοκαλιάς AlAndalus συσκευασία500 γρ. | 11,46 |
| Μέλι ανθέων ElApicultor συσκευασία 375γρ. | 18,21 |
| Μέλι βιολογικό με πρόπολη PazodeLusío συσκευασία 270γρ. | 33,30 |
Ανάλυση διμερούς εμπορίου μελιού Ελλάδας-Ισπανίας
α. Ελληνικά στοιχεία
Σύμφωνα με πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., το 2023 οι ελληνικές εξαγωγές μελιού στη χώρα της Ιβηρικής ανήλθαν σε μόλις 5,9 χιλ. ευρώ, ενώ το 2022 είχαν ανέλθει στο ποσό των 662,29 χιλ. ευρώ (μείωση 99,1%).
Οι ελληνικές εισαγωγές μελιού από την Ισπανία έφθασαν τα €1,02 εκατ. το 2023 έναντι €1,97 εκατ. το 2022 (μείωση κατά 48,2%). Σημειώνεται ότι το εμπορικό ισοζύγιο μελιού είναι παραδοσιακά ελλειμματικό για τη χώρα μας, με τις τιμές να
μην παρουσιάζουν αξιοσημείωτες διακυμάνσεις την τελευταία τριετία.
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 (δεκάμηνο) | ||
| ΕΞΑΓΩΓΕΣ (απότην Ελλάδα) | ΑΞΙΑ (ευρώ) | 60.971 | 212.114 | 729.557 | 662.287 | 5.887 | 145.487 |
| ΠΟΣΟΤΗΤΑ (κιλά) | 15.292 | 61.099 | 287.750 | 263.078 | 609 | 16.218 | |
| ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (απότην Ισπανία) | ΑΞΙΑ (ευρώ) | 624.601 | 1.050.014 | 1.499.941 | 1.972.592 | 1.023.220 | 970.704 |
| ΠΟΣΟΤΗΤΑ (κιλά) | 232.219 | 430.793 | 519.539 | 565.396 | 364.321 | 295.098 |
β. Ισπανικά στοιχεία
Σύμφωνα με τα αντίστοιχα στοιχεία του ισπανικού Υπουργείου Οικονομίας, Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (DataComex), εν λόγω μεγέθη εμφανίζονται διαφοροποιημένα σε σχέση με τα ελληνικά στοιχεία. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα ισπανικά στοιχεία, το 2023 οι ελληνικές εξαγωγές μελιού στη χώρα της Ιβηρικής φαίνεται να ανήλθαν στις 40,05 χιλ. ευρώ, ενώ το 2022 είχαν ανέλθει στο ποσό των 481,4 χιλ. ευρώ (μείωση 91,6 %). Αντίστοιχα, οι ελληνικές εισαγωγές μελιού
από την Ισπανία έφθασαν τα €1,14 εκατ. το 2023 έναντι €1,67 εκατ. το 2022 (μείωση κατά 31,7%).
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 (δεκάμηνο) | ||
| ΕΞΑΓΩΓΕΣ (απότην Ελλάδα) | ΑΞΙΑ (ευρώ) | 26.029,46 | 131.354,08 | 564.404,20 | 481.402,86 | 40.048,91 | 151.534,84 |
| ΠΟΣΟΤΗΤΑ (κιλά) | 6.245,12 | 41.360,13 | 206.333,00 | 182.979,08 | 5.369,01 | 19.939,73 | |
| ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (απότην Ισπανία) | ΑΞΙΑ (ευρώ) | 802.431,07 | 1.096.505,79 | 1.292.772,43 | 1.670.109,78 | 1.142.031,79 | 939.876,90 |
| ΠΟΣΟΤΗΤΑ (κιλά) | 292.658,00 | 435.219,00 | 428.289,00 | 466.552,58 | 446.452,00 | 281.559,80 |
Εισαγωγές μελιού Ισπανίας (2023)
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ισπανικού Υπουργείου Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού (DataComex), το 2023 οι εισαγωγές μελιού στην Ισπανία ανήλθαν στα €63,05 εκατ. Κυριότεροι προμηθευτές της χώρας ήταν η Πορτογαλία, η
Αργεντινή, η Γερμανία, η Κίνα, η Ουκρανία, η Πολωνία, το Βέλγιο, η Κούβα η Γαλλία και η Τουρκία, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 27η θέση, μεταξύ των προμηθευτριών χωρών της Ισπανίας σε μέλι. Στον κατωτέρω πίνακα εμφανίζονται οι κύριες προμηθεύτριες χώρες της Ισπανίας σε μέλι το 2023, σε αξίες (ευρώ) και σε ποσότητες (kg)
| Α/Α | ΧΩΡΑ | Αξία (ευρώ) | Ποσότητα (kg) | % επί του συνόλου | Μέση τιμή Αξία /ποσότητα |
| 1 | Πορτογαλία | 14.010.267,93 | 8.056.674,42 | 25,7% | 1,74 |
| 2 | Αργεντινή | 11.930.335,17 | 5.811.644,89 | 18,5% | 2,05 |
| 3 | Γερμανία | 9.263.812,83 | 3.670.391,38 | 11,7% | 2,52 |
| 4 | Κίνα | 7.198.050,24 | 5.373.296,60 | 17,1% | 1,34 |
| 5 | Ουκρανία | 6.120.775,83 | 2.895.435,97 | 9,2% | 2,11 |
| 6 | Πολωνία | 2.460.654,52 | 1.078.100,44 | 3,4% | 2,28 |
| 7 | Βέλγιο | 2.105.878,33 | 1.141.027,42 | 3,6% | 1,85 |
| 8 | Κούβα | 1.904.049,76 | 872.361,00 | 2,8% | 2,18 |
| 9 | Γαλλία | 1.395.401,67 | 285.302,79 | 0,9% | 4,89 |
| 10 | Τουρκία | 1.104.146,42 | 427.332,82 | 1,4% | 2,58 |
| 27 | Ελλάδα | 40.048,91 | 5.369,01 | 0,0% | 7,46 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 57.533.421,61 | 29.616.936,74 | 94,4% | 5,62 | |
| ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ | 63.053.810,74 | 31.379.704,19 | 100% | 2,01 | |
Πηγή: Data Comex, Επεξεργασία: Γραφεί ο ΟΕΥ Μαδρίτης
