Υπό προϋποθέσεις εμβολιασμό για την ευλογιά: οι προτάσεις του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών

338

• Του Χρήστου Αθανασιάδη

Η ευλογιά των προβάτων έχει προκαλέσει σοβαρή κρίση στην ελληνική κτηνοτροφία, απειλώντας τη βιωσιμότητα των εκτροφών και την παραγωγή της φέτας. Το Επιστημονικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών (ΙΚΕ), στη συνεδρίασή του στις 29 Σεπτεμβρίου 2025, κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), δίνοντας έμφαση στην ανάγκη για στοχευμένο «κατ’ εξαίρεση» και υπό προϋποθέσεις εμβολιασμό για την ευλογιά, προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωση της νόσου χωρίς να πληγεί το εξαγώγιμο προφίλ της φέτας.

Η ευλογιά πλήττει καίρια την προβατοτροφία

Η ασθένεια, που προκαλείται από τον ιό Capripoxvirus, δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο, ωστόσο έχει βαρύτατες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Η μείωση του ζωικού κεφαλαίου, η πτώση της γαλακτοπαραγωγής, η υποβάθμιση της ποιότητας των προϊόντων και η απώλεια εισοδημάτων οδηγούν πολλούς κτηνοτρόφους σε απόγνωση και την ύπαιθρο σε ερήμωση. Παράλληλα, κινδυνεύουν να χαθούν πολύτιμες εγχώριες φυλές προβάτων και αιγών.

Το δίλημμα του εμβολιασμού και οι εμπορικές συνέπειες

Η συζήτηση γύρω από τον εμβολιασμό για την ευλογιά είναι κρίσιμη, καθώς ορισμένες χώρες εκτός ΕΕ (ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Αυστραλία) ενδέχεται να επιβάλουν περιορισμούς στις εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων από εμβολιασμένα κοπάδια.
Ωστόσο, εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπάρχουν περιορισμοί για τη φέτα που προέρχεται από εμβολιασμένα ζώα. Το ΙΚΕ επισημαίνει ότι ο εμβολιασμός μπορεί να εφαρμοστεί στοχευμένα και προσωρινά, μόνο σε περιοχές με επιδημική έξαρση, ώστε να περιοριστεί η νόσος και να αποτραπεί η απώλεια ανεκτίμητου ζωικού κεφαλαίου.

Συνδυασμός μέτρων για αποτελεσματική αντιμετώπιση

Οι προτάσεις του ΙΚΕ περιλαμβάνουν:

• Αυστηρή εφαρμογή ζωνών προστασίας και επιτήρησης
• Εντατικοποίηση μέτρων βιοασφάλειας και περιορισμό μετακινήσεων
• Ενημέρωση κτηνοτρόφων για πρόληψη και έλεγχο της νόσου
• Εμβολιασμό «κατ’ εξαίρεση» σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, με στόχο τη διατήρηση του καθεστώτος «επίσημα απαλλαγμένης χώρας»

Το Ινστιτούτο τονίζει ότι ο εμβολιασμός για την ευλογιά δεν επηρεάζει την ασφάλεια ή την ποιότητα της φέτας, αλλά πρέπει να εφαρμοστεί με προσοχή ώστε να μην πληγούν οι εξαγωγές.

Η τεχνική και επιστημονική συμβολή του ΙΚΕ και του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ

1. Επιδημιολογική επιτήρηση μέσω i-GeoVet

Η ψηφιακή εφαρμογή i-GeoVet του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ παρέχει ολοκληρωμένο σύστημα καταγραφής, παρακολούθησης και ανάλυσης κρουσμάτων. Επιτρέπει την ταχεία επιβεβαίωση δειγμάτων, τον συντονισμό των υπηρεσιών και τη διασύνδεση με ευρωπαϊκά εργαστήρια.

2. Ενίσχυση της έρευνας και της διάγνωσης

Το ΙΚΕ μπορεί να στηρίξει ενεργά τη διάγνωση και την επιστημονική τεκμηρίωση της νόσου, αξιοποιώντας μοριακές τεχνικές (WGS) για ιχνηλασιμότητα και ανάπτυξη νέων εργαλείων ανίχνευσης.
Η επίσημη αναγνώρισή του ως Εργαστηρίου Αναφοράς είναι κρίσιμη για τη συμμετοχή του σε ευρωπαϊκά δίκτυα και για την ταχύτερη απόκριση σε μελλοντικές κρίσεις.

3. Προστασία εγχώριων φυλών και ανασύσταση ζωικού κεφαλαίου

Το ΙΚΕ και ο ΕΛΓΟ προτείνουν τη δημιουργία κλειστών εκτροφών αναπαραγωγής, τη συλλογή γενετικού υλικού και τη σύσταση Τράπεζας Ζωικού Γενετικού Υλικού, με αξιοποίηση του παρακρατήματος ΕΛΟΓΑΚ για τη χρηματοδότηση των δράσεων.

Υπό προϋποθέσεις εμβολιασμός, για να σωθεί η ελληνική φέτα

Η πρόταση του ΙΚΕ είναι ξεκάθαρη: η χώρα πρέπει να κινηθεί με ψυχραιμία και επιστημονικά τεκμηριωμένες αποφάσεις. Ο εμβολιασμός για την ευλογιά, εφόσον εφαρμοστεί στοχευμένα και με σχέδιο, μπορεί να αποτρέψει την απώλεια ζωικού κεφαλαίου και να διασφαλίσει τη συνέχεια της παραγωγής φέτας, χωρίς μακροπρόθεσμες απώλειες στις εξαγωγές.

Η ελληνική προβατοτροφία χρειάζεται στήριξη, όχι μόνο με λόγια αλλά με πράξεις, και αξιοποίηση όλων των εργαλείων που ήδη διαθέτει η χώρα.

Διαβάστε αναλυτικά τις προτάσεις του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών (ΙΚΕ), ΕΔΩ