Η ΕΕ θεσπίζει νέα νομοθεσία για υγιή εδάφη έως το 2050

77

• Γενικός στόχος η επίτευξη υγιών εδαφών στην ΕΕ έως το 2050
• Δημιουργία δημόσιου καταλόγου δυνητικά μολυσμένων εδαφών σε όλες τις χώρες της ΕΕ
• Απλούστευση για τα κράτη μέλη, χωρίς νέες υποχρεώσεις για αγρότες και δασοκόμους η νομοθεσία
• Περίπου 60% έως 70% των εδαφών της ΕΕ εκτιμάται ότι είναι σε μη υγιή κατάσταση

Η νέα νομοθεσία διασφαλίζει την ποιοτική παρακολούθηση του εδάφους και ότι οι αγρότες λαμβάνουν καλύτερη στήριξη για τη βελτίωση της υγείας και της ανθεκτικότητας του εδάφους.

Την Πέμπτη, το Κοινοβούλιο ενέκρινε την προσωρινή πολιτική συμφωνία σχετικά με την νομοθετική πρόταση της Επιτροπής για την ποιοτική παρακολούθηση της υγείας του εδάφους. Γενικός στόχος είναι η επίτευξη υγιών ευρωπαϊκών εδαφών έως το 2050, σύμφωνα με τη φιλοδοξία της ΕΕ για «μηδενική ρύπανση». Η νομοθεσία αναμένεται επίσης να συμβάλει σε ένα πιο συνεκτικό και εναρμονισμένο πλαίσιο της ΕΕ για την παρακολούθηση του εδάφους.

Παρακολούθηση και αξιολόγηση των εδαφών της ΕΕ

Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν και να αξιολογούν την υγεία του εδάφους σε ολόκληρη την επικράτειά τους, χρησιμοποιώντας κοινούς δείκτες (σε συνάρτηση με τη φυσική, χημική και βιολογική πτυχή της υγείας για κάθε τύπο εδάφους) και μια κοινή μεθοδολογία της ΕΕ για τα σημεία δειγματοληψίας. Προς όφελος της απλούστευσης, τα κράτη μέλη μπορούν να βασίζονται σε εθνικές εκστρατείες παρακολούθησης του εδάφους ή σε άλλες ισοδύναμες μεθοδολογίες. Η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη ενισχύοντας το τρέχον πρόγραμμα δειγματοληψίας, LUCAS Soils. Θα προσφέρει επίσης εξατομικευμένη οικονομική και τεχνική υποστήριξη.

Προκειμένου να αντικατοπτρίζονται τα διαφορετικά επίπεδα υποβάθμισης και οι τοπικές συνθήκες, οι εθνικές κυβερνήσεις θα καθορίσουν μη δεσμευτικούς, βιώσιμους στόχους για κάθε δείκτη, σύμφωνα με τον γενικό στόχο της βελτίωσης της υγείας του εδάφους.

Καμία νέα υποχρέωση για τους αγρότες

Με γνώμονα την προστασία αγροτών και δασοκόμων, η συμφωνηθείσα οδηγία δεν επιβάλλει νέες υποχρεώσεις είτε για ιδιοκτήτες γης, είτε για όσους εκμεταλλεύονται γη τρίτων. Αντιθέτως, υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν την υγεία και την ανθεκτικότητα του εδάφους, δηλ. την ικανότητα του εδάφους να συνεχίσει να διαδραματίζει τον σημαντικό του ρόλο στο οικοσύστημα. Τα μέτρα στήριξης μπορούν να περιλαμβάνουν ανεξάρτητες συμβουλές, δραστηριότητες κατάρτισης και ανάπτυξη ικανοτήτων, καθώς και την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και μέτρα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη της ανθεκτικότητας του εδάφους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αξιολογούν τακτικά το οικονομικό κόστος για τους γεωργούς και τους δασοκόμους για τη βελτίωση της υγείας και της ανθεκτικότητας του εδάφους.

Μολυσμένα εδάφη

Η νομοθεσία θα απαιτεί από τα κράτη μέλη να καταρτίσουν δημόσιο κατάλογο δυνητικά μολυσμένων εδαφών εντός 10 ετών από την έναρξη ισχύος του και να αντιμετωπίσουν τυχόν μη αποδεκτούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Τέλος, ένας ενδεικτικός κατάλογος επιτήρησης των αναδυόμενων ουσιών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία του εδάφους, την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον, και για τις οποίες απαιτούνται δεδομένα, θα καταρτιστεί 18 μήνες μετά την έναρξη ισχύος του νόμου. Ο κατάλογος αυτός θα περιλαμβάνει σχετικές ουσίες PFAs (γνωστές και ως «παντοτινά χημικά») και φυτοφάρμακα.

Δηλώσεις

Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής Martin Hojsík (Renew, Σλοβακία) δήλωσε: «Χωρίς υγιή εδάφη δεν υπάρχει μέλλον και χωρίς επίγνωση της κατάστασής του δεν μπορούμε να το προστατεύσουμε. Είμαι πολύ ευτυχής που όλα τα κράτη μέλη θα γνωρίζουν επιτέλους καλύτερα την κατάσταση της υγείας του εδάφους τους και οι γεωργοί θα βοηθηθούν να την προστατεύσουν και να τη βελτιώσουν.»

Επόμενα βήματα

Η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Από την ημερομηνία αυτή, οι χώρες της ΕΕ θα έχουν στη διάθεσή τους τρία έτη για να συμμορφωθούν.

Σχετικές πληροφορίες

Εκτιμάται ότι 60% έως 70% των ευρωπαϊκών εδαφών είναι μη υγιή λόγω της αστικοποίησης, των χαμηλών ποσοστών ανακύκλωσης της γης, της εντατικοποίησης των γεωργικών πρακτικών και της κλιματικής αλλαγής. Τα υποβαθμισμένα εδάφη αποτελούν σημαντικό παράγοντα της κλιματικής κρίσης και της κρίσης βιοποικιλότητας, ενώ επίσης μειώνουν την παροχή βασικών οικοσυστημικών υπηρεσιών. Αυτό κοστίζει στην ΕΕ τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ ετησίως, σύμφωνα με την Επιτροπή.