Τα βελάσματα των αιγοπροβάτων είναι ασταμάτητα, το κλάμα των αμνοεριφίων εκκωφαντικό και ο κτηνοτρόφος σε απόγνωση αναρωτιέται πότε θα σταματήσουν. Αυτή είναι η εικόνα που θα αντικρίσει κάποιος σε μια μονάδα αιγοπροβάτων που βρίσκεται στη διαδικασία του απογαλακτισμού των αμνοεριφίων. Πιο κάτω θα εξηγηθεί πως ένας αιγοπροβατοτρόφος μπορεί να μειώσει την καταπόνηση των ζώων σε αυτό το μεταβατικό στάδιο και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει πριν και μετά τον απογαλακτισμό.
Ο όρος απογαλακτισμός περιγράφει τη διαδικασία της σταδιακής παύσης του μητρικού θηλασμού ενός θηλαστικού. Η διαδικασία αυτή γίνεται μόνο στα θηλαστικά ζώα γιατί μόνο αυτά παράγουν γάλα. Η διάρκεια του φυσικού απογαλακτισμού διαφέρει από ζώο σε ζώο και κυμαίνεται για παράδειγμα από 3 με 4 εβδομάδες στους σκύλους έως και 8 με 10 μήνες στις αγελάδες.
Στην περίπτωση των αιγοπροβάτων σε μια παραδοσιακή εκτροφή, όπου ο κτηνοτρόφος δεν ασχολείται με την γαλακτοπαραγωγή αλλά με την παραγωγή κρέατος, τα αμνοερίφια θηλάζουν μέχρι να αποκτήσουν το κατάλληλο βάρος.
Έτσι μπορούν να θηλάσουν τις μητέρες τους μέχρι την ηλικία των 4 με 5 μηνών. Στις μονάδες εντατικής και ημιεντατικής εκτροφής, όπου η κύρια πηγή εισοδήματος είναι η εμπορία του γάλακτος, η διάρκεια του απογαλακτισμού μπορεί να είναι έως 35 ημέρες για τα αρνιά και έως 49 ημέρες για τα ερίφια.
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η μικρότερη ηλικία στην οποία μπορούν να απογαλακτιστούν τα αμνοερίφια είναι οι 35 και 49 ημέρες αντίστοιχα. Αυτή είναι η μέθοδος του πρώιμου απογαλακτισμού και εφαρμόζεται στις πλείστες μονάδες
στη χώρα μας οι οποίες ασχολούνται με την παραγωγή γάλακτος. Οι ηλικίες αυτές δεν είναι τυχαίες αλλά είναι ο χρόνος που απαιτείται για να αναπτυχθεί το γαστρεντερικό σύστημα των ζώων ώστε να μπορούν να επιβιώσουν χωρίς
την κατανάλωση γάλακτος.
Σύμφωνα με το Εργαστήριο Διατροφής Ζώων του Τμήματος Ζωικής Παραγωγής του
Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τις πρώτες δέκα μέρες από τη γέννησή τους τα αμνοερίφια συμπεριφέρονται ως μονογαστρικά ζώα, αλλά, στη συνέχεια, λόγω πρόσληψης στερεάς τροφής, εξελίσσονται προοδευτικά σε μηρυκαστικά.
Η διαφοροποίηση αρχίζει από την 21η ημέρα και στην ηλικία των 5-6 εβδομάδων μπορούν να διατρέφονται κανονικά με χονδροειδή και συμπληρωματική ζωοτροφή, έχοντας αναπτύξει τους προστομάχους τους όπως και τα ενήλικα ζώα. Για την επιτυχή εφαρμογή του πρώιμου απογαλακτισμού ο κτηνοτρόφος πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα.
Με τη γέννηση των αμνοεριφίων και κατά τις πρώτες 6-12 ώρες πρέπει να τους χορηγηθεί πρωτόγαλα είτε θηλάζοντας από τις μητέρες τους είτε πρωτόγαλα που έχει διατηρηθεί στην κατάψυξη για τις περιπτώσεις ορφανών ζώων ή στην εφαρμογή του μηδενικού θηλασμού.
Καλό είναι να χορηγείται πρωτόγαλα για 2-3 ημέρες κατανεμημένο σε 3 με 4 γεύματα την ημέρα έτσι ώστε να αποκτηθεί επαρκής παθητική ανοσία. Στη συνέχεια, στην περίπτωση που ο κτηνοτρόφος επιλέγει να αφήνει τα ζώα να θηλάζουν στις μητέρες τους μέχρι τον απογαλακτισμό, καλό και οικονομικά συμφέρον είναι να εφαρμόζει τον μερικό θηλασμό, όπου από την 11η ημέρα χωρίζονται από τις μητέρες τους, είτε κατά τη διάρκεια της νύκτας είτε κατά τη διάρκεια της μέρας.
Σε αυτό το στάδιο, τόσο στην περίπτωση του φυσικού όσο και στην εφαρμογή του τεχνητού θηλασμού, χορηγείται στα αμνοερίφια στερεά τροφή, όπως κριθαροσανός και συμπυκνωμένη ζωοτροφή σε μορφή πέλετ έτσι ώστε να αναπτυχθεί ομαλά το γαστρεντερικό τους σύστημα και ο απογαλακτισμός να είναι ευκολότερος.
Πλησιάζοντας προς τον απογαλακτισμό ο κτηνοτρόφος μπορεί να τον εφαρμόσει
είτε προοδευτικά με μείωση της χορηγούμενης ποσότητας γάλακτος κατά την τελευταία εβδομάδα, είτε απότομα μέσα σε δύο μέρες. Το επιθυμητό βάρος των αμνοεριφίων κατά την ημέρα του απογαλακτισμού πρέπει να είναι γύρω στα 12 κιλά και η ημερήσια κατανάλωση συμπληρωματικής ζωοτροφής τα 250 γραμμάρια.
Σε μονάδες όπου γίνεται εντατική εκτροφή με την εφαρμογή τεχνητού θηλασμού
σε θερμομητέρες, ο απογαλακτισμός μπορεί να επιτευχθεί από τις 30-35 ημέρες, ενώ στις μονάδες εκτατικής και ημιεντατικής εκτροφής αιγοπροβάτων ο απογαλακτισμός γίνεται φυσικά και μπορεί να διαρκέσει μέχρι τους δύο μήνες.
Μετά τον απογαλακτισμό η διατροφή που εφαρμόζεται στα ζώα είναι ανάλογη με τον προορισμό των αμνοεριφίων. Στα θηλυκά αμνοερίφια που προορίζονται για αναπαραγωγή, η διατροφή προσαρμόζεται έτσι ώστε κατά την ηλικία των επτά
μηνών όπου θα ζευγαρώσουν για πρώτη φορά, τα ερίφια των βελτιωμένων φυλών να έχουν βάρος 30-35 κιλά και τα αρνιά 65-75% του τελικού τους βάρους. Τα αμνοερίφια τα οποία προορίζονται για σφαγή διατρέφονται κατά βούληση με μείγμα πάχυνσης με περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη 16-18%, σε συνδυασμό με καλής ποιότητας σανό, με στόχο το επιθυμητό βάρος κατά τη σφαγή να κυμαίνεται από τα 30 έως τα 35 κιλά.
Τέλος, στα αρσενικά ζώα τα οποία προορίζονται ως οι νέοι επιβήτορες της μονάδας, μετά τον απογαλακτισμό χορηγείται συμπληρωματική ζωοτροφή μέχρι και ένα κιλό
ημερησίως έτσι ώστε, όταν μπουν στην αναπαραγωγή, να έχουν την ενδεδειγμένη σωματική κατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος της ελεγχόμενης χορήγησης του μείγματος.
Για επιλογή της μεθόδου για την εφαρμογή τουαπογαλακτισμού από τον κτηνοτρόφο, απαραίτητη είναι πρώτα η αξιολόγηση της κατάστασης που επικρατεί
στη μονάδα του. Λαμβάνοντας υπόψη τις υποδομές και τεχνολογικό εξοπλισμό που έχει στη διάθεσή του και σε συνεργασία με τον Ζωοτέχνη ή τον Κτηνίατρο που
παρακολουθεί τη μονάδα αποφασίζεται από κοινού η μέθοδος απογαλακτισμού που θα εφαρμόσει.
Αντώνης Κυρμίτσης
Λειτουργός Γεωργίας
Τμήμα Γεωργίας
Περιοδικό ΑΓΡΟΤΗΣ
