Μια τροποποιητική υπουργική απόφαση του ΥΠΑΑΤ (ΦΕΚ 5170/Β’/2024), τον Σεπτέμβριο του 2024, η οποία δεν έτυχε της δέουσας προβολής και προσοχής, φέρνει μεγάλες αλλαγές στα καθεστώτα των άμεσων ενισχύσεων και ειδικά στις συνδεδεμένες ενισχύσεις και τα οικολογικά σχήματα (eco-schemes).
Με όρια τιμών οι Συνδεδεμένες Ενισχύσεις
Πιο αναλυτικά, η παραπάνω τροποποιητική απόφαση θέσπισε ελάχιστα και μέγιστα όρια για τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, για όλα τα ενισχυόμενα προϊόντα, τα οποία θα πρέπει να κυμαίνονται εντός αυτών των ορίων.
Αφορμή γι’ αυτές τις αλλαγές ήταν ότι στις περσινές συνδεδεμένες ενισχύσεις, παρατηρήθηκαν σημαντικές αποκλίσεις στα ποσά που χορηγήθηκαν σε διάφορα προϊόντα, οδηγώντας σε άνιση κατανομή των ενισχυόμενων ποσών.
Να θυμίσουμε ότι στη χορήγηση των συνδεδεμένων ενισχύσεων του έτους 2023, που καταβλήθηκαν το 2024, ορισμένα ενισχυόμενα προϊόντα, όπως το μαλακό σιτάρι, το κριθάρι και τα όσπρια εισέπραξαν περισσότερα χρήματα από το προβλεπόμενο ανώτατο όριο, ενώ άλλα προϊόντα, όπως το καλαμπόκι, εισέπραξαν λιγότερα από το ελάχιστο ποσό που είχε καθοριστεί.
Έτσι στις συνδεδεμένες ενισχύσεις του έτους 2024, που θα ξεκινήσουν να χορηγούνται από την Άνοιξη του 2025, τα κονδύλια που θα ξεπερνούν το μέγιστο όριο θα μεταφέρονται σε άλλες προϊόντα που βρίσκονται κάτω από το ελάχιστο όριο.
Αυτή η νέα διαδικασία έχει ως στόχο την καλύτερη εξισορρόπηση των ενισχύσεων μεταξύ των καλλιεργειών και την αποφυγή υπερβολικών αποκλίσεων.
Οικολογικά Σχήματα και οριζόντιες μειώσεις
Για τα eco-schemes, τα λεγόμενα οικολογικά σχήματα, όπως πέρυσι, έτσι και φέτος, όταν θα υπάρχουν περισσότερες αιτήσεις για ενισχύσεις από το διαθέσιμο προϋπολογισμό, οι ενισχύσεις αυτές θα μειώνονται οριζόντια για όλες τις δράσεις που υπερβαίνουν τη ζήτηση και αυτό θα γίνεται με επίσημη υπουργική «βούλα».
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα υπάρχει ενιαία ποσοστιαία μείωση των ενισχύσεων για όλες τις δράσεις που έχουν περισσότερες αιτήσεις από τις δυνατότητες του προϋπολογισμού.
Υπάρχουν όμως 4 δράσεις των οικολογικών σχημάτων που δεν θα επηρεαστούν από τους «κόφτες», καθώς δεν παρουσιάζουν υπερβάλλουσα ζήτηση. Αυτές είναι η ∆ράση 2 «Οικολογική Εστίαση», η ∆ράση 3 «Φυτοκάλυψη», η ∆ράση 8 «Αναβαθμίδες» και η ∆ράση 10 «Παραδοσιακοί ελαιώνες Ιονίου».
Σε όλες τις υπόλοιπες δράσεις, η οριζόντια περικοπή θα ισχύσει, όπως έγινε και για το έτος 2023.
Νέες διαδικασίες προσδιορισμού των ποσών
Η τροποποιητική απόφαση προσθέτει το άρθρο 32Α, το οποίο καθορίζει τις διαδικασίες για τον προσδιορισμό των ετήσιων ποσών των άμεσων ενισχύσεων, όταν υπάρχει υπερβάλλουσα ζήτηση. Σύμφωνα με αυτό το άρθρο, σε περιπτώσεις όπου η ζήτηση για ενισχύσεις υπερβαίνει τον διαθέσιμο προϋπολογισμό, θα υπάρχει η δυνατότητα προσαρμογής των μοναδιαίων ποσών εντός των ελάχιστων και μέγιστων ορίων που έχουν καθοριστεί από το Στρατηγικό Σχέδιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ). Εξαιρείται, ωστόσο, η ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι, όπου οι ποσότητες παραμένουν σταθερές.
Σε περίπτωση αδιάθετων πόρων από μια κατηγορία παρεμβάσεων, αυτοί θα κατανεμηθούν αναλογικά σε άλλες κατηγορίες με βάση την υπερβάλλουσα ζήτηση κάθε κατηγορίας. Αν δεν υπάρχουν αδιάθετοι πόροι, η μείωση των ποσών θα γίνεται οριζόντια, με το ίδιο ποσοστό για όλες τις δράσεις με υπερβάλλουσα ζήτηση. Αυτός ο μηχανισμός αποσκοπεί στη δίκαιη κατανομή των πόρων και την αποφυγή ανισοτήτων μεταξύ των κατηγοριών παρέμβασης.
Ολόκληρη η τροποποιητική απόφαση
Ολόκληρη η τροποποιητική απόφαση του Σεπτεμβρίου του 2024, αναφέρει τα εξής:
Άρθρο 1
Τροποποίηση της υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 απόφασης (Β’ 3071)
Η υπ’ αρ. 519/135068/05.05.2023 απόφαση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός οριζοντίων θεμάτων για την εφαρμογή των παρεμβάσεων άμεσων ενισχύσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 και το Στρατηγικό Σχέδιο της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027» (Β’ 3071) τροποποιείται ως ακολούθως:
1. Η παρ. 4 του άρθρου 15 αντικαθίσταται ως εξής: «4. Σε περιπτώσεις καθυστέρησης υποβολής της αίτησης μετά την καταληκτική ημερομηνία η αίτηση θεωρείται απαράδεκτη, εκτός των περιπτώσεων ανωτέρας βίας και εξαιρετικών περιστάσεων, οι οποίες θα εξετάζονται διοικητικά σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες.».
2. Προστίθεται άρθρο 32A ως εξής: «Διαδικασία προσδιορισμού των ετήσιων μοναδιαίων ποσών των άμεσων ενισχύσεων στην περίπτωση υπερβάλλουσας ζήτησης»
1. Σε περίπτωση υπερβάλλουσας ζήτησης σε σχέση με τα ετήσια ενδεικτικά χρηματοδοτικά κονδύλια του ΣΣ ΚΑΠ, ανά κατηγορία (είδος) παρέμβασης (δηλαδή βασική εισοδηματική στήριξη, αναδιανεμητική ενίσχυση, συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για γεωργούς νεαρής ηλικίας, συνδεδεμένη στήριξη, οικολογικά προγράμματα) των άμεσων ενισχύσεων, εξαιρουμένης της ειδικής ενίσχυσης για το βαμβάκι, τα μοναδιαία ποσά κάθε παρέμβασης/δράσης δύναται να διαφοροποιηθούν εντός των ελάχιστων και μέγιστων ορίων του ΣΣ ΚΑΠ, όπου αυτά προβλέπονται.
2. Αδιάθετοι πόροι από μία κατηγορία παρεμβάσεων κατανέμονται αναλογικά (με βάση τη συμμετοχή της υπερβάλλουσας ζήτησης κάθε παρέμβασης/δράσης στο σύνολο της ζήτησης κάθε κατηγορίας παρέμβασης) κατά προτεραιότητα σε παρεμβάσεις/δράσεις εντός της ίδιας κατηγορίας με υπερβάλλουσα ζήτηση έως το προβλεπόμενο μοναδιαίο ποσό και ακολούθως σε άλλες κατηγορίες παρεμβάσεων με υπερβάλλουσα ζήτηση με τον ίδιο τρόπο και λαμβάνοντας υπόψη τα ελάχιστα και μέγιστα χρηματοδοτικά κονδύλια ανά κατηγορία παρέμβασης, όπως αυτά προβλέπονται στα άρθρα 87,95,96,97 και 98 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115.
3. Για την περίπτωση μη ύπαρξης αδιάθετων πόρων, ο προσδιορισμός των ετήσιων μοναδιαίων ποσών των άμεσων ενισχύσεων σε παρεμβάσεις/δράσεις με υπερβάλλουσα ζήτηση θα πραγματοποιείται με ενιαία ποσοστιαία μείωση επί του συνόλου των εν λόγω παρεμβάσεων/δράσεων ανεξαρτήτως του ποσοστού της υπερβάλλουσας ζήτησης στις επί μέρους παρεμβάσεις/δράσεις (στο ίδιο ποσοστό για όλες τις παρεμβάσεις/δράσεις με υπερβάλλουσα ζήτηση, ανεξάρτητα από το ποσοστό της υπερβάλλουσας ζήτησης ανά παρέμβαση/δράση).
4. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Στρατηγικού Σχεδίου (ΕΥΔ ΣΣ ΚΑΠ) ενημερώνει τον ΟΠΕΚΕΠΕ για τα ετήσια ενδεικτικά χρηματοδοτικά κονδύλια του εγκεκριμένου ΣΣ ΚΑΠ προκειμένου εν συνεχεία ο ΟΠΕΚΕΠΕ συνεκτιμώντας τη ζήτηση που εκδηλώθηκε για τις επιμέρους παρεμβάσεις των άμεσων ενισχύσεων, να ενημερώσει εγγράφως και εγκαίρως τους αρμόδιους Ενδιάμεσους Φορείς (ΕΦ) για τα νέα διαθέσιμα ετήσια χρηματοδοτικά κονδύλια για κάθε παρέμβαση ή όπου απαιτείται για κάθε μοναδιαίο ποσό, εφαρμόζοντας την ως άνω περιγραφόμενη διαδικασία κατανομής, μετά την ολοκλήρωση όλων των προβλεπόμενων ελέγχων και πριν την πραγματοποίηση των πληρωμών.
5. Οι Ενδιάμεσοι φορείς (ΕΦ), λαμβάνοντας υπόψη το ανωτέρω έγγραφο του ΟΠΕΚΕΠΕ, εισηγούνται τη σχετική υπουργική απόφαση για τον καθορισμό του ετήσιου μοναδιαίου ποσού, προβαίνοντας όπου απαιτείται σε αναλογικές μειώσεις των προβλεπόμενων μοναδιαίων ποσών του ΣΣ ΚΑΠ.
6. Στην περίπτωση πραγματοποίησης πληρωμών χωρίς τη μεταβολή των προβλεπόμενων στο εγκεκριμένο ΣΣ ΚΑΠ μοναδιαίων ποσών, είναι δυνατή η μεταφορά χρηματοδοτικών κονδυλίων μεταξύ κατηγοριών παρεμβάσεων εφόσον τηρούνται τα ελάχιστα και τα μέγιστα όρια που προβλέπονται στα άρθρα 87,95,96,97 και 98 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115.
Άρθρο 2
Έναρξη ισχύος
Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 12 Σεπτεμβρίου 2024
Ο Υφυπουργός
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ
