- Αντώνης Πογιατζής
Λειτουργός Γεωργίας
στο Tµήµα Γεωργίας
Είναι γνωστό σε όλους µας και, κυρίως, στους γεωργούς ότι, µια καλή παραγωγή σιτηρών στον τόπο µας εξαρτάται, σε µεγάλο βαθµό, από το ύψος και την κατανοµή της βροχόπτωσης. Όµως, έχει αποδειχτεί και στην πράξη ότι, και πολλοί άλλοι παράγοντες διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην πετυχηµένη καλλιέργεια µε ταυτόχρονη µείωση του
κόστους παραγωγής.
Η επιτυχία στην καλλιέργεια των σιτηρών βασίζεται, ιδιαίτερα, στη χρήση πιστοποιηµένου σπόρου, στην επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας κριθαριού ή σιταριού και του κατάλληλου χωραφιού, στην εποχή και το βάθος σποράς, στην ποσότητα του σπόρου, στην προετοιµασία και στη λίπανση του εδάφους, στον τύπο του σπορέα και στο κυλίνδρισµα, και, φυσικά, στην καταπολέµηση των ζιζανίων. Καλύτερα εδάφη για το σιτάρι είναι τα βαθιά αµµοαργιλλώδη, πηλώδη και αργιλλώδη. Το κριθάρι προτιµά εδάφη ηµιγόνιµα, ενώ τα βαριά συνεκτικά πρέπει να αποφεύγονται. Επιπλέον, αντέχει πιο πολύ στις υψηλές θερµοκρασίες, σε σχέση µε το σιτάρι, αλλά είναι ευαίσθητο στις χαµηλές θερµοκρασίες. Για την επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας του σιτηρού που θα σπαρθεί, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη η προσαρµοστικότητά της στο κλίµα της περιοχής, ο τύπος του εδάφους, η συνήθης κατανοµή της βροχόπτωσης στην περιοχή και ο προορισµός του τελικού
προϊόντος, δηλαδή, αν η φυτεία προορίζεται για παραγωγή σπόρου ή σανού.
Η χρήση πιστοποιηµένου σπόρου αυξάνει την παραγωγή.
Ο πιστοποιηµένος σπόρος έχει µεγάλη βλαστική ικανότητα, ψηλή γενετική καθαρότητα, οµοιόµορφο µέγεθος και είναι απαλλαγµένος από σπόρους ζιζανίων. Επιπλέον, είναι καλυµµένος µε ουσίες που προστατεύουν τόσο το σπόρο όσο και τα νεαρά φυτά κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξής τους. Η χρήση αυτής της ποιότητας σπόρου αποτελεί εγγύηση για αυξηµένη παραγωγή και υψηλή ποιότητα, αφού οι διαδικασίες παραγωγής του ακολουθούν τα πρότυπα ποιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η σπορά των σιτηρών πρέπει να γίνεται σε καλά ισοπεδωµένο χωράφι, ψιλοχωµατισµένο, ώστε να επιτύχουµε καλή επαφή µεταξύ σπόρου και εδάφους. Στον τόπο µας, όπου εφαρµόζεται η µονοκαλλιέργεια µε σιτηρά, συνήθως, το καλοκαίρι δεν γίνονται οργώµατα. Το πρώτο σβάρνισµα γίνεται µετά τις φθινοπωρινές βροχές, γεγονός που συντελεί στην καταστροφή µέρους των ζιζανίων που έχουν φυτρώσει. Το τελευταίο σβάρνισµα γίνεται αµέσως πριν από τη σπορά. Η
καλαμιά δεν πρέπει να καίγεται, αλλά να ενσωµατώνεται στο έδαφος για εµπλουτισµό και βελτίωση της δοµής του.
Η καλύτερη περίοδος σποράς για το κριθάρι είναι αρχές µε τέλος Νοεµβρίου και για το σιτάρι µέσα µέχρι τέλος Νοεµβρίου. Με τους συνήθεις σπορείς µε σβάρνα µπορεί να χρησιµοποιηθεί ποσότητα σπόρου µέχρι και 20 κιλά το στρέμμα. Με τη νέα τεχνική καλλιέργειας και τη χρήση των σύγχρονων µηχανηµάτων σποράς, η κανονική ποσότητα σπόρου για το κριθάρι και το σιτάρι κυµαίνεται στα 10 – 15 κιλά το στρέμμα. Αυτή η ποσότητα είναι υπέραρκετή για να καλύψει όλες τις καιρικές αντιξοότητες που συµβαίνουν στον τόπο µας. Το κανονικό βάθος σποράς είναι 2,5-6 εκατοστά. Πιο βαθιά σπορά επηρεάζει αρνητικά το φύτρωµα, ιδιαίτερα του κριθαριού. Από την άλλη, πολύ επιπόλαιη σπορά δεν συστήνεται καθώς ο σπόρος τρώγεται από τα πουλιά.
Οι καλύτεροι σπορείς είναι οι γραµµικοί σπορείς. Με τη χρήση τους επιτυγχάνεται οµοιόµορφη κατανοµή του σπόρου στο έδαφος και ακριβής έλεγχος του βάθους τοποθέτησής του. Επιπλέον, η σπορά σε χωράφι µε καλαμιά γίνεται χωρίς πρόβληµα. Οι γραµµές σποράς πρέπει να είναι πυκνές, περίπου 11-12 εκατοστά για καλύτερη κατανοµή του σπόρου στο έδαφος.
![spartiki 2 • Μέτρα για τη µείωση του κόστους παραγωγής των σιτηρών • ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΓΗ Τα Νέα της Θεσσαλικής Γης](https://thessalikigi.gr/wp-content/uploads/2024/11/spartiki-2.jpg)
Σχετικά µε το κυλίνδρισµα, αυτό αποτελεί βασική εργασία για την καλλιέργεια των σιτηρών, ιδιαίτερα, για τις κυπριακές συνθήκες που η διαθέσιµη υγρασία εδάφους είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας που καθορίζει τη σπορά των σιτηρών. Το κυλίνδρισµα γίνεται µετά τη σπορά και πριν από το φύτρωµα όταν το έδαφος είναι στο ρώγο του. Ο καλύτερος κύλινδρος είναι ο διπλός οδοντωτός καθώς θρυµµατίζει τους σβώλους, προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση, δεν σχηµατίζει κρούστα και το έδαφος διατηρείται χαλαρό. Η ταχύτητα κίνησης κατά το κυλίνδρισµα καλύτερα να είναι γύρω στα 80 µέτρα το λεπτό.
Μια πετυχηµένη παραγωγή εξαρτάται, επίσης, από την καταπολέµηση των διαφόρων ζιζανίων.
Τα µέτρα που συστήνονται για περιορισµό των ζιζανίων και ειδικότερα του βρώµου είναι:
α) η προώθηση της αµειψισποράς µε την καλλιέργεια ψυχανθών και ψέκασµα των ζιζανίων κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου µε ένα ειδικό ζιζανιοκτόνο,
β) η καταστροφή του βρώµου στα όρια των χωραφιών µε ένα ζιζανιοκτόνο επαφής,
γ) η επαναφορά του συστήµατος της αγρανάπαυσης και η καταστροφή της βλάστησης του βρώµου µε βαθιά καλλιέργεια ή µε ένα ζιζανιοκτόνο επαφής,
δ) το κόψιµο των σιτηρών για παρασκευή σανού αµέσως µετά το ξεστάχυασµά τους και πάντοτε πριν την ωρίµανση του σπόρου του βρώµου.
Σηµειώνεται ότι πρέπει να ακολουθεί βαθιά καλλιέργεια, έτσι ώστε να παρεµποδίζεται η αναβλάστηση του βρώµου σε περίπτωση όψιµων βροχοπτώσεων.
Όσον αφορά τη λίπανση των σιτηρών, η βασική λίπανση µπορεί να τοποθετηθεί πριν από την καλλιέργεια του εδάφους ή παράλληλα µε τη σπορά. Σωστή συµβουλή για την ποσότητα και το είδος του λιπάσµατος µπορεί να δοθεί όταν γίνει χηµική ανάλυση του δείγµατος εδάφους του συγκεκριµένου χωραφιού, ειδικά για το φωσφόρο που δεν ξεπλένεται εύκολα και δεν υπάρχουν πολλές απώλειες. Εµπειρικά µπορούν να χρησιµοποιηθούν 30 – 40 κιλά ανά στρέμμα λίπασµα του τύπου 20-10-0 ή άλλο µε αναλογία αζώτου προς φωσφόρο 2:1. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, η υπερβολική αζωτούχα λίπανση καθιστά τα σιτηρά ευπαθή στο πλάγιασµα και στις διάφορες ασθένειες και, επιπλέον, µπορεί να οψιµήσει την παραγωγή. Σε περιόδους, όµως, έντονων βροχοπτώσεων κατά τις οποίες προκαλείται έκπλυση του αζώτου από το έδαφος, συστήνεται η
εφαρµογή επιπλέον επιφανειακών λιπάνσεων µε αζωτούχα λιπάσµατα.
![spartiki 3 • Μέτρα για τη µείωση του κόστους παραγωγής των σιτηρών • ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΓΗ Τα Νέα της Θεσσαλικής Γης](https://thessalikigi.gr/wp-content/uploads/2024/11/spartiki-3.jpg)