Με κομμένη την ανάσα ο αγροτικός κόσμος – Αν δεν εγκριθεί το νέο «Action Plan 2» σταματούν οι αγροτικές πληρωμές

212

• Του Χρήστου Αθανασιάδη

Όπως αναφέραμε και στη χθεσινή εκπομπή «Θεσσαλική Γη», στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατέθηκε χθες, 4 Νοεμβρίου 2025, το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης (Action Plan 2) για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με την αγωνία των Ελλήνων παραγωγών να κορυφώνεται.
Η τύχη του σχεδίου θα κριθεί το πολύ μέσα σε μία εβδομάδα, καθώς η Κομισιόν αναμένεται να αποφανθεί αν η Ελλάδα θα λάβει το «πράσινο φως» για τις αγροτικές πληρωμές ή αν θα βρεθεί αντιμέτωπη με πρόστιμα, κυρώσεις και πάγωμα κοινοτικών κονδυλίων, πλήττοντας ευθέως τον πρωτογενή τομέα.

Αγωνία για τις πληρωμές

Παρά τις διαβεβαιώσεις κυβερνητικών παραγόντων ότι εντός Νοεμβρίου θα καταβληθούν περίπου 1 δισ. ευρώ σε αγρότες και κτηνοτρόφους, το κλίμα αβεβαιότητας παραμένει έντονο.
Οι παραγωγοί, που βιώνουν οικονομική ασφυξία, οργανώνονται ήδη σε τοπικό επίπεδο και ετοιμάζουν μαζικές κινητοποιήσεις πανελλαδικά, ζητώντας ξεκάθαρες απαντήσεις για την πορεία των πληρωμών. Στις 11 Νοεμβρίου η ΕΘΕΑΣ μαζί με άλλους αγροτικούς φορείς διοργανώνει πανελλαδικό συλλαλητήριο στην Αθήνα, έξω από το ΥΠΑΑΤ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ η Πανελλαδική Επιτροπή Μπλόκων στις 23 Νοεμβρίου συνεδριάζει στη Νίκαια Λάρισας, με σκοπό την έξοδο των τρακτέρ το πρώτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη.

Τι περιλαμβάνει το Action Plan 2

Η DG Agri της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε ζητήσει τον περασμένο Αύγουστο ένα επικαιροποιημένο σχέδιο για τα γεωχωρικά δεδομένα του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το Action Plan 2 επικεντρώνεται:

• στη γεωχωρική αποτύπωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων,
• στην ταυτοποίηση της παραγωγής με τις δηλωμένες εκτάσεις,
• στην καταγραφή των ζώων,
• και στον εκσυγχρονισμό των ελέγχων.

Η Κομισιόν ζητά πλήρη αξιοπιστία και διασύνδεση όλων των δεδομένων, προκειμένου να αποφευχθούν παρατυπίες που στο παρελθόν στοίχισαν στην Ελλάδα πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Νέο σύστημα δηλώσεων ΟΣΔΕ

Η κυβέρνηση εξετάζει ένα νέο ψηφιακό σύστημα υποβολής δηλώσεων ΟΣΔΕ από το 2026, με στόχο τη διαφάνεια και τη διασταύρωση των στοιχείων.
Για τη βασική ενίσχυση του 2025 θα ισχύσει μεταβατικό σύστημα βασισμένο σε:

• τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος,
• παραστατικά αγοράς ζωοτροφών,
  ώστε να τεκμηριώνεται το μέγεθος της εκμετάλλευσης και ο αριθμός των ζώων.

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, οι αιτήσεις ΟΣΔΕ θα υποβάλλονται την άνοιξη αντί για το φθινόπωρο, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.

Ειδικότερα το Σχέδιο Δράσης προβλέπει τα εξής:

• Δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας

Θα καταρτιστεί ένας εξαιρετικά ακριβής χάρτης της ελληνικής επικράτειας, βασισμένος σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και τη χρήση «έξυπνων» εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης. Ο χάρτης αυτός θα επιτρέπει τον σαφή διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις, ενώ θα ανανεώνεται συστηματικά, και μάλιστα σε συχνότητα υψηλότερη από το ελάχιστο που ζητά η ΕΕ.

• Νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων

Θα δημιουργηθεί ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση κάθε ζώου. Κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό «βώλο» και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά στη νέα βάση, η οποία θα συνδεθεί απευθείας με το ΟΣΔΕ. Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το σύστημα, ο αριθμός των ζώων θα προσδιορίζεται με βάση αντικειμενικά στοιχεία, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Παράλληλα, όσον αφορά στους βοσκοτόπους, βούληση του αρμόδιου Υπουργείου είναι να δίνεται η δυνατότητα να δηλώνονται μόνο σε όμορους νομούς.

• Περισσότεροι και πιο αποτελεσματικοί έλεγχοι

Οι έλεγχοι στις δηλώσεις θα γίνουν πιο εκτεταμένοι και στοχευμένοι, με χρήση εργαλείων ανάλυσης κινδύνου για τον εντοπισμό πιθανών παραβάσεων ή προσπαθειών παραπλάνησης του συστήματος. Ενώ οι επιτόπιοι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται από μικτά κλιμάκια, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς.

•  Έλεγχος του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και πάταξη των εικονικών μισθωτηρίων

Τίθενται σε εφαρμογή νέα εργαλεία ελέγχου για την επαλήθευση της ιδιοκτησίας των αγροτεμαχίων, ώστε να τερματιστούν φαινόμενα εικονικών μισθώσεων και καταπατήσεων. Ήδη από φέτος είναι υποχρεωτική η δήλωση του ΑΤΑΚ για όλα τα αγροτεμάχια, ενώ από το επόμενο έτος θα πραγματοποιούνται διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του νέου Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ.

Με το Σχέδιο Δράσης αυτό, η Κυβέρνηση θέτει τα θεμέλια για ένα σύγχρονο, αξιόπιστο και πλήρως διαφανές σύστημα ενισχύσεων, που θα στηρίζει τους πραγματικούς παραγωγούς, θα διασφαλίζει τα ευρωπαϊκά κονδύλια και θα ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη λειτουργία του αγροτικού τομέα.

Μία εβδομάδα-«κλειδί» για τις αγροτικές πληρωμές

Η έγκριση ή απόρριψη του Action Plan 2 από την Κομισιόν αναμένεται το πολύ μέσα σε μία εβδομάδα, καθορίζοντας την πορεία των αγροτικών ενισχύσεων.
Σε περίπτωση μη έγκρισης, η Ελλάδα κινδυνεύει με πάγωμα πληρωμών, πρόστιμα και περαιτέρω δημοσιονομικές επιπτώσεις, με τον πρωτογενή τομέα να βρίσκεται για ακόμη μία φορά στο επίκεντρο της κρίσης.