- Του Χρήστου Αθανασιάδη
Νέους κανόνες και νέους πονοκεφάλους για τους αγρότες, θα λέγαμε, με αυξήσεις στο αρδευτικό νερό και τοποθέτηση υδρομέτρων μέχρι το 2026 σε όλα τα χωράφια, εισαγάγει η δημοσιευθείσα στο ΦΕΚ (27 Σεπτεμβρίου 2024 Τεύχος 2ο Αρ. Φύλλου 5438) , Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για την κοστολόγηση και τιμολόγηση του νερού για όλες τις χρήσεις, τους όρους και τη μεθοδολογία υπολογισμού τους.
Η συγκεκριμένη ΚΥΑ καθορίζει διαφορετικές τιμές ανά περιοχή, ανά κοινωνική ομάδα, εισάγει την κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση νερού, προβλέποντας φυσικά, όπως προαναφέρθηκε την τοποθέτηση υδρομέτρων στα χωράφια, κάτι που θα φέρει νέες οικονομικές επιβαρύνσεις στους αγρότες.
Σε ότι αφορά την τιμολόγηση του νερού για αγροτική χρήση και τους υδρομετρητές στα χωράφια, οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος (ΤΟΕΒ-ΓΟΕΒ), θα μεριμνήσουν για τη σταδιακή τοποθέτηση των υδρόμετρων στο σύνολο των χρηστών του δικτύου αρμοδιότητάς τους, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό και θα υπάρχει η δυνατότητα να αναλαμβάνουν το σχετικό κόστος το οποίο θα ανακτούν φυσικά μέσω της αποπληρωμής του από τους χρήστες.
Η τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026.
Πιο αναλυτικά, στην ΚΥΑ και συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο Γ2 Κανόνες τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση, αναφέρονται τα εξής:
Άρθρο 11 Γενικό πλαίσιο υπηρεσιών
1. Πάροχοι υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση είναι οι πάροχοι που ορίζονται στην παρ. 2α του άρθρου 3 του ν. 5037/2023 (Α’ 78) και παρέχουν υπηρεσίες ύδατος για αγροτική χρήση.
2. Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση, μεριμνούν για τη σταδιακή τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος στο σύνολο των χρηστών του δικτύου αρμοδιότητάς τους, εντός διετίας από την θέση σε ισχύ της παρούσας, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό. Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος δύνανται να αναλαμβάνουν το σχετικό κόστος και να το ανακτούν μέσω της αποπληρωμής του από τους χρήστες.
3. Εφόσον ο πάροχος εκτιμά ότι δεν είναι τεχνικά ή οικονομικά εφικτό να τοποθετηθούν συστήματα μέτρησης των διακινούμενων ποσοτήτων ύδατος στο σύνολο του δικτύου, στην ετήσια έκθεση προγραμματισμού της παρ. 3 του άρθρου 35 του ν. 5037/2023, θα προσδιορίζεται το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση της τοποθέτησης συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος (υδρομετρητών ή άλλου συστήματος ισοδύναμου αποτελέσματος), τα μέτρα που απαιτούνται για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης, το συνολικό εκτιμώμενο κόστος, ο τρόπος χρηματοδότησης και το ποσοστό προόδου του έργου κατ’ έτος, καθώς και λεπτομερές χρονοδιάγραμμα. Σε κάθε περίπτωση, η τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026. 4. Με απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία εκδίδεται κατόπιν τεκμηριωμένης εισήγησης της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων, δύνανται να εξαιρούνται από ή να βαρύνονται μερικώς με τα περιβαλλοντικά τέλη χρήστες οι οποίοι, με την εφαρμογή πρακτικών ορθολογικής διαχείρισης υδάτων, συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων, συμβάλλουν στη διατήρηση ή/και βελτίωση της καλής κατάστασης των υδάτων. Η μείωση του περιβαλλοντικού τέλους πρέπει να είναι ανάλογη της παρέμβασης.
Άρθρο 12 Κανόνες τιμολόγησης χρηματοοικονομικού κόστους υπηρεσιών παροχής ύδατος για αγροτική χρήση μέσω οργανωμένων συλλογικών δικτύων
1. Ο προσδιορισμός των τιμολογίων γίνεται κατά τρόπο ώστε τα έσοδα των παρόχων από την δραστηριότητα παροχής των υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση, να ανακτούν το κόστος παροχής της υπηρεσίας. Για τον προσδιορισμό τους δύναται να λαμβάνεται υπόψιν η βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην περιοχή και τυχόν ειδικές συνθήκες λόγω καταστάσεων έκτακτων αναγκών ή ανωτέρας βίας.
2. Ο τρόπος τιμολόγησης των τελικών χρηστών πραγματοποιείται με μικτό σύστημα χρέωσης. Τα τέλη βάσει της μεθόδου αυτής αποτελούνται από ένα σταθερό τέλος και ένα μεταβλητό τέλος ανά μονάδα όγκου ύδατος, το οποίο αυξάνεται με την αύξηση της κατανάλωση ύδατος αποτελώντας κίνητρο για τη μείωση αυτής. Για τον προσδιορισμό του μεταβλητού τέλους δύναται να λαμβάνεται υπόψη το είδος της αγροτικής εκμετάλλευσης και η συγκριτική αξιολόγηση ομοειδών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, στην βάση των επιδόσεων τους ως προς την ορθολογική χρήση του ύδατος (π.χ. βάσει ορθών γεωργικών πρακτικών).
3. Το σταθερό τέλος αφορά στο κόστος διοίκησης του παρόχου υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση και εφαρμόζεται ανά στρέμμα καλλιέργειας.
4. Τα μεταβλητά τέλη ανά κυβικό μέτρο εφαρμόζονται στους χρήστες ανάλογα με την μετρηθείσα ποσότητα του ύδατος που χρησιμοποιήθηκε.
5. Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι εφικτή η καταμέτρηση του ύδατος ώστε να γίνεται χρέωση ανά κυβικό μέτρο και μέχρι την συμμόρφωση των παρόχων με την παρ. 2 του άρθρου 11, ο πάροχος εκτιμά την ποσότητα του ύδατος που χρησιμοποιήθηκε, είτε κατά έκταση γης, είδος καλλιέργειας και μέθοδο άρδευσης, είτε ανάλογα με το χρόνο χρήσης του ύδατος από τον τελικό χρήστη (π.χ. βάσει της καταναλισκόμενης ενέργειας για άντληση νερού) ανάλογα με τα διαθέσιμα δεδομένα.
Στο Άρθρο 5 – Γενικοί κανόνες προσδιορισμού του Περιβαλλοντικού
Κόστους ανά χρήση ύδατος, αναφέρονται τα εξής:
1. Το Περιβαλλοντικό Κόστος προσδιορίζεται σε επίπεδο Λεκάνης Απορροής Ποταμού (Λ.Α.Π.) και προκύπτει από τον προσδιορισμό του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, (Σ.Δ.Λ.Α.Π) σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της παρ. 5 του άρθρου 12 του π.δ. 51/2007 (Α’ 54), οι οποίες αφορούν στην επίτευξη της καλής κατάστασης των υδατικών σωμάτων (Υ.Σ.).
2. Το Περιβαλλοντικό Κόστος προκύπτει όταν σε μία Λ.Α.Π. υφίσταται έστω και μια από τις ακόλουθες συνθήκες:
α) επιφανειακά Υδατικά Συστήματα (Υ.Σ.) με οικολογική κατάσταση κατώτερη της καλής,
β) επιφανειακά Υ.Σ. με χημική κατάσταση κατώτερη της καλής,
γ) επιφανειακά Υ.Σ. με οικολογική ή/και χημική κατάσταση άγνωστη, και
δ) υπόγεια Υ.Σ. με κακή χημική κατάσταση που δεν οφείλεται σε φυσικά αίτια.
3. Για τον υπολογισμό του Περιβαλλοντικού Κόστους, ακολουθείται η μεθοδολογία που περιγράφεται στο Παράρτημα ΙΙ.
4. Ο προσδιορισμός του Περιβαλλοντικού Κόστους εγκρίνεται με απόφαση του αρμοδίου Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και αναπροσαρμόζεται σε ετήσια βάση, ανάλογα με το βαθμό διαφοροποίησης του εκτιμώμενου κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σ.Δ.Λ.Α.Π., σύμφωνα με την παρ. 2. 4.1. Όταν μία Λ.Α.Π. εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσοτέρων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ο προσδιορισμός και η έγκριση του Περιβαλλοντικού Κόστους ασκείται από κοινού. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση παροχής υπηρεσιών ύδατος όπου η προμήθεια ύδατος γίνεται από Υδατικά Συστήματα μίας Λ.Α.Π., ενώ η χρήση του ύδατος καλύπτει ανάγκες Λ.Α.Π. άλλης Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Σε περίπτωση διαφωνίας η τελική απόφαση λαμβάνεται από τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με κριτήριο την επίτευξη των στόχων της παρούσας αφού λάβει υπόψη τις θέσεις όλων των εμπλεκομένων.
5. Οι αποφάσεις έγκρισης του Περιβαλλοντικού Κόστους κοινοποιούνται από τις οικείες Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων στη Γενική Διεύθυνση Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.).
Στο Άρθρο 6- Γενικοί κανόνες προσδιορισμού του Κόστους Πόρου ανά χρήση ύδατος, αναφέρονται τα εξής:
1. Το Κόστος Πόρου εκτιμάται σε επίπεδο Λ.Α.Π. και προκύπτει από τον προσδιορισμό του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σ.Δ.Λ.Α.Π., σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της παρ. 5 του άρθρου 12 του π.δ. 51/2007 (Α’ 54), οι οποίες αφορούν στην εξοικονόμηση των υδατικών πόρων και στην ορθολογική διαχείρισή τους, μέσω της αναίρεσης πρακτικών υπεράντλησης υπόγειων Υ.Σ..
2. Κόστος Πόρου προκύπτει όταν σε μία Λ.Α.Π. υφίσταται έστω και μια από τις ακόλουθες συνθήκες
(α) υπόγεια Υ.Σ. με «Κακή» ποσοτική κατάσταση,
(β) ελλιπής κάλυψη των αναγκών νερού των κύριων ανθρωπογενών χρήσεων.
3. Για τον υπολογισμό του Κόστους Πόρου, ακολουθεί[1]ται η μεθοδολογία που περιγράφεται στο Παράρτημα ΙΙΙ.
4. Ο προσδιορισμός του Κόστους Πόρου εγκρίνεται με απόφαση του αρμόδιου Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και αναπροσαρμόζεται σε ετήσια βάση, ανάλογα με τον βαθμό διαφοροποίησης του εκτιμώμενου κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του εκάστοτε ισχύοντος Σ.Δ.Λ.Α.Π., σύμφωνα με την παρ. 2. 4.1. Όταν μία Λ.Α.Π. εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσοτέρων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ο προσδιορισμός και η έγκριση του Κόστους Πόρου ασκείται από κοινού. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση παροχής υπηρεσιών ύδατος όπου η προμήθεια ύδατος γίνεται από Υδατικά Συστήματα μίας Λ.Α.Π., ενώ η χρήση του ύδατος καλύπτει ανάγκες Λ.Α.Π. άλλης Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Σε περίπτωση διαφωνίας η τελική απόφαση λαμβάνεται από τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με κριτήριο την επίτευξη των στόχων της παρούσας αφού λάβει υπόψη τις θέσεις όλων των εμπλεκομένων. 5. Οι αποφάσεις έγκρισης του Κόστους Πόρου κοινοποιούνται από τις οικείες Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων στη Γενική Διεύθυνση Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στη Ρ.Α.Α.Ε.Υ.
Στο Άρθρο 7 – Κοινή διαδικασία τιμολόγησης χρηματοοικονομικού κόστους παροχής των υπηρεσιών ύδατος, επισημαίνεται το κάτωθι:
10. Η τιμολόγηση των χρήσεων ύδατος μεμονωμένων υδρογεωτρήσεων που δεν ανήκουν σε οργανωμένα συλλογικά δίκτυα, αφορά μόνο στην επιβολή του περιβαλλοντικού τέλους.
