- Του Χρήστου Αθανασιάδη
Όπως είναι γνωστό, το κόστος ενέργειας είναι τεράστιο και αποτελεί καθημερινό βραχνά για τα νοικοκυριά, τους αγρότες, τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Μια πολύ καλή διέξοδος είναι η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, όπου με το σύστημα Net Metering (αν και καταργείται στην Ελλάδα και αντικαθίσταται από το Net Billing), μπορεί ο καθένας να παράγει τη δική του ενέργεια και να την συμψηφίζει με αυτή που καταναλώνει και έτσι για διάρκεια 25 ετών, να ξενοιάξει από τις μηνιαίες πληρωμές των λογαριασμών ρεύματος.
Αφορμή για να γραφτεί αυτό το κείμενο, αποτέλεσε μια πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) της Κύπρου, μέσω της οποίας εξέφραζε την ικανοποίησή του για την ανταπόκριση που επέδειξαν οι καταναλωτές ηλεκτρισμού της Κύπρου, στο επιδοτούμενο πρόγραμμα που απευθύνονταν στα νοικοκυριά.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Υπό αυτή την έννοια, ας δούμε τι ισχύει και πως λειτουργούν τα επιδοτούμενα προγράμματα, αναφορικά με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στα σπίτια.
Στην Κύπρο λοιπόν, η Επιτροπή Διαχείρισης του Ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε), μέσω του “Σχεδίου Χορηγιών για ενθάρρυνση της χρήσης ΑΠΕ και ΕΞ.Ε σε κατοικίες 2024-2025”, προκήρυξε τα εξής προγράμματα:
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α1: ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ – ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ με επιδότηση €375 ανά kW και μέγιστο ποσό επιδότησης €1.500 (4kW), συν 50% αύξηση για ορεινές περιοχές
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α2: ΦΩΤΟ/ΒΟΛΤΑΪΚΑ – ΕΥΑΛΩΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ με επιδότηση €1.250 ανά kW και μέγιστο ποσό επιδότησης €6.250 (5kW)
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α3: ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ με επιδότηση €250 ανά kW και μέγιστο ποσό επιδότησης €1.000 (4kW) και, επιπρόσθετα, αποπληρωμή επένδυσης €1.000 ανά kW με μέγιστο «ποσό αποπληρωμής» €4.000
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β1: ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΟΡΟΦΗΣ – ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ με επιδότηση 50% και μέγιστο ποσό επιδότησης €2.500 ή/και €25,00 ανά τ.μ. – 50% αύξηση για ορεινές περιοχές
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β2: ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΟΡΟΦΗΣ – ΕΥΑΛΩΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ με επιδότηση 75% και μέγιστο ποσό επιδότησης €3.750 ή €37,50 ανά τ.μ.

Επιδοτούμενο Φωτοβολταϊκό 4KW, στην Αψιού της Λεμεσού Κύπρου, τοποθετημένο στο έδαφος, με το πρόγραμμα Φωτοβολταϊκά για όλους Α3
Από τα παραπάνω, για τα φωτοβολταϊκά, μένουν ακόμα ανοιχτά, η Κατηγορία 1 Φωτοβολταϊκά – Γενική κατηγορία και η Κατηγορία 2 Φωτοβολταϊκά – Ευάλωτα Νοικοκυριά, ενώ η Κατηγορία 3 Φωτοβολταϊκά για όλους, έκλεισε, αφού κατατέθηκαν οι προβλεπόμενες 6.000 αιτήσεις αλλά το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) της Κύπρου ανακοίνωσε ήδη, ότι θα προχωρήσει σύντομα στην σε προκήρυξη της δεύτερης φάσης της νέας Κατηγορίας 3 «Φωτοβολταϊκά για Όλους» (ενδεχομένως με άλλους 3.000-ίσως και παραπάνω- δικαιούχους).
Η υποβολή των αιτήσεων για όλες τις Κατηγορίες, εκτός της Κατηγορίας Α3, είναι από 29-22024 έως 20-12-2025 ή μέχρι εξαντλήσεως του διαθέσιμου προϋπολογισμού, όποιο από τα δύο επισυμβεί πρώτο, ενώ όπως προαναφέρθηκε η Κατηγορία 3 «Φωτοβολταϊκά για όλους» εφαρμόστηκε μέχρι την οριστική υποβολή των 6.000 αιτήσεων που κατατέθηκαν μέχρι τον Ιούλιο του 2024.
Αναφορικά με τον προϋπολογισμό των παραπάνω προγραμμάτων της Κύπρου, αυτός ανέρχεται στα €90.000.000, εκ των οποίων ποσό €14.500.000 αντιστοιχεί στη χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε.), περιλαμβανομένων πρόσθετων πόρων που έχουν κατανεμηθεί στην Κύπρο μέσω του REPowerEU, και ποσό €75.500.000 σε πόρους του Ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε) της Κύπρου.
Η Κατηγορία Α3: «Φωτοβολταϊκά για όλους», καθώς και οι δαπάνες ΦΠΑ σε όλες τις ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ, χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τους πόρους του Ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε) της Κύπρου.
Επίσης ο Φορέας Υλοποίησης θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το ποσό των €14.500.000 που αντιστοιχεί στη χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα καταβληθεί στους δικαιούχους το αργότερο μέχρι την 31.12.2025.

Ας δούμε τώρα πως καταβάλλεται η επιδότηση στους δικαιούχους της Κύπρου:
- Στην Κατηγορία 1 Φωτοβολταϊκά – Γενική κατηγορία, η επιδότηση καταβάλλεται στον αιτούντα
- Στην Κατηγορία 2 Φωτοβολταϊκά – Ευάλωτα Νοικοκυριά, η επιδότηση καταβάλλεται στον αιτούντα ή σε Συμμετέχοντα Εμπορευόμενο (κατασκευαστή φωτοβολταϊκών)
- Στην Κατηγορία 3 Φωτοβολταϊκά για όλους, η επιδότηση καταβάλλεται απευθείας στον Συμμετέχοντα Εμπορευόμενο (κατασκευαστή φωτοβολταϊκών). Στην αποπληρωμή της επένδυσης, πέραν της επιδότησης, το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε καταβάλλει στον Συμμετέχοντα Εμπορευόμενο (κατασκευαστή φωτοβολταϊκών) και το ποσό που υπολείπεται για την πλήρη εξόφληση της επένδυσης, μέχρι ποσού €1.000 ανά kW., ενώ το «ποσό αποπληρωμής» επιστρέφεται από τον Αιτούντα στο Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε με διμηνιαίες επιβαρύνσεις ύψους €150 που καταβάλλονται μέσω του ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗ (πχ. ΑΗΚ, όπως η ΔΕΗ στη χώρα μας) με αντίστοιχη χρέωση στον λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος. Ουσιαστικά, με την παραπάνω πρόβλεψη, ο δικαιούχος του προγράμματος, αν δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα, μπορεί, χωρίς τραπεζικό δανεισμό, να πραγματοποιήσει την κατασκευή του φωτοβολταϊκού στην οικία του.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθεί, ότι στην Κύπρο, όλες οι επενδύσεις (κατασκευές) θα πρέπει να υλοποιηθούν από εμπορευόμενους (κατασκευαστές φωτοβολταϊκών), εγγεγραμμένους στον κατάλογο «ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΟΜΕΝΩΝ», που είναι άμεσα ηλεκτρονικά προσβάσιμος στους ενδιαφερόμενους.

Επιδοτούμενο Φωτοβολταϊκό 5KW, με μπαταρία 5kw τοποθετημένο σε πέργκολα στη Φαλάνη Λάρισας, με το πρόγραμμα pvstegi
ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ας έρθουμε τώρα και στις διαφορές των προγραμμάτων σε Ελλάδα και Κύπρο, για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στα σπίτια.
- Καταρχάς, όπως προαναφέραμε, στην Κύπρο, ο προϋπολογισμός των προγραμμάτων για φωτοβολταϊκά στις οικίες, είναι 90 εκ. ευρώ (ενώ θα χορηγηθούν κι άλλα), όταν ο πληθυσμός της Κύπρου, σύμφωνα με την απογραφή του 2021, είναι 918.000 κάτοικοι (δηλ. 9,8% επί του πληθυσμού της Κύπρου), ενώ στην Ελλάδα των 10,41 εκατ. κατοίκων, ο προϋπολογισμός του αντίστοιχου προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στη στέγη» («pv stegi»), ήταν 208 εκ. ευρώ, από τα οποία τελικά δεσμεύθηκαν τα 167.6 εκατ. ευρώ (δηλ. 1,6% επί του πληθυσμού της Ελλάδας). Δηλαδή, η Κύπρος, με τον 9 φορές μικρότερο πληθυσμό, χορηγεί πάνω από τα μισά χρήματα που χορηγεί η Ελλάδα. Συνεπώς, στην Ελλάδα, με βάση τον πληθυσμό της, κανονικά για το πρόγραμμα pv stegi, θα έπρεπε να είχε χορηγηθεί κοντά στο 1 δισ. ευρώ και όχι 167,6 εκ. ευρώ.
- Στην Κύπρο των 918.000 κατοίκων, εγκρίθηκαν μέχρι τώρα 6.000 δικαιούχοι (0,65% του πληθυσμού της Κύπρου), ενώ αναμένεται η έγκριση άλλων 3.000, ενώ στην Ελλάδα των 10,43 εκατ. κατοίκων, εγκρίθηκαν 15.945 δικαιούχοι (όπου μέσα σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονται και 870 αγρότες που κατέθεσαν αιτήσεις πριν το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι), άρα οι τελικοί δικαιούχοι για σπίτια είναι 15.075 (0,14% επί του πληθυσμού της Ελλάδας). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, συγκρίνοντας την Κύπρο, στην Ελλάδα θα έπρεπε να υπάρχουν 68.058 δικαιούχοι και όχι 15.075.
- Στην Κύπρο, όπως προαναφέρθηκε, πέραν της επιδότησης, καταβάλλεται στον κατασκευαστή φωτοβολταϊκών και το ποσό που υπολείπεται για την πλήρη εξόφληση της κατασκευής, μέχρι ποσού €1.000 ανά kW, δηλαδή μέχρι €4.000 για 4KW, το «ποσό αποπληρωμής», επιστρέφεται από τον Αιτούντα στο Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε με διμηνιαίες επιβαρύνσεις ύψους €150 που καταβάλλονται μέσω του ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗ (πχ. ΑΗΚ, όπως η ΔΕΗ στη χώρα μας) με αντίστοιχη χρέωση στον λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος και ουσιαστικά, με την παραπάνω πρόβλεψη, ο δικαιούχος του προγράμματος, αν δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα, μπορεί, χωρίς τραπεζικό δανεισμό, να πραγματοποιήσει την κατασκευή του φωτοβολταϊκού στην οικία του. Στην Ελλάδα, αν κάποιος δικαιούχος δεν έχει τα απαραίτητα χρήματα, θα πρέπει να προβεί σε τραπεζικό δανεισμό, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Οι διαφορές των επιδοτούμενων προγραμμάτων Φωτοβολταϊκών σε σπίτια, μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου | |
ΚΥΠΡΟΣ | ΕΛΛΑΔΑ |
Προϋπολογισμός 90 εκ. ευρώ (9,8% επί του πληθυσμού της Κύπρου) | Δεσμεύθηκαν 167.6 εκ. ευρώ (δηλ. 1,6% επί του πληθυσμού της Ελλάδας). |
Δικαιούχοι μέχρι τώρα (διότι είναι ακόμα ανοιχτά 2 προγράμματα) 6.000 (0,65% επί του πληθυσμού της Κύπρου) | Τελικοί δικαιούχοι 15.075 (0,14% επί του πληθυσμού της Ελλάδας) |
Ανώτατη ισχύ κατασκευής Φ/Β μέχρι 4KW, χωρίς μπαταρία | Ανώτατη ισχύ κατασκευής Φ/Β μέχρι 10KW, με υποχρεωτική μπαταρία (η μπαταρία επιδοτείται 100% μέχρι οικογενειακό εισόδημα 40.000 ευρώ) |
Η επιδότηση δίνεται στον κατασκευαστή, απευθείας από το Ταμείο ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε) της Κύπρου | Η επιδότηση δίνεται στον αιτούντα |
Πέραν της επιδότησης, το Ταμείο ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε) της Κύπρου, καταβάλλει στον κατασκευαστή φωτοβολταϊκών και το ποσό που υπολείπεται για την πλήρη εξόφληση της κατασκευής, μέχρι ποσού €1.000 ανά kW, δηλαδή μέχρι €4.000 για 4KW (χωρίς τραπεζικό δανεισμό) | Η αποπληρωμή γίνεται από τον αιτούντα, απευθείας στον κατασκευαστή των Φ/Β, είτε με ίδια κεφάλαια, είτε με τραπεζικό δανεισμό |
Το «ποσό αποπληρωμής» της κατασκευής του Φ/Β, επιστρέφεται από τον Αιτούντα στο Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε με διμηνιαίες επιβαρύνσεις ύψους €150 που καταβάλλονται μέσω του ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗ (πχ. ΑΗΚ, όπως η ΔΕΗ στη χώρα μας) με αντίστοιχη χρέωση στον λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος (χωρίς μεσολάβηση τράπεζας) | Το «ποσό αποπληρωμής» της κατασκευής του Φ/Β, αν είναι με δανεισμό, επιστρέφεται στην τράπεζα με την οποία σύναψε δάνειο ο αιτούντας, με μηνιαίες δόσεις. |
