Η γεωργία αποτελεί παραδοσιακά ιδιαίτερα σημαντικό τομέα της οικονομικής δραστηριότητας στη Τουρκία, όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση 2023 για την Τουρκική οικονομία και τις διμερείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις, που εκπόνησε το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στη Άγκυρα. Αντιπροσωπεύει 6,2% του ΑΕΠ και απασχολεί 18 % περίπου των εργαζομένων. Η χώρα περιλαμβάνεται στις 10 χώρες με τη μεγαλύτερη γεωργική παραγωγή παγκοσμίως. Είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός σε φουντούκια, βερίκοκα, σταφίδες και αποξηραμένα σύκα. Επίσης, είναι σημαντικός παραγωγός σίτου, τεύτλων, βαμβακιού, τομάτας, φρέσκων λαχανικών, εσπεριδοειδών, γάλακτος και κρέατος πουλερικών.
Ελληνικά Αγροτικά προϊόντα – τρόφιμα/ποτά
Ο κλάδος των αγροτικών προϊόντων και των τροφίμων διέπεται από υψηλό προστατευτισμό, ως προς τον εξωτερικό ανταγωνισμό, μέσω γραφειοκρατικών διαδικασιών και πρακτικών, που δυσχεραίνουν τις εισαγωγές ή/και μέσω υψηλών δασμών. Τα προαναφερόμενα σε συνδυασμό με τις ανταγωνιστικές τιμές των τουρκικών προϊόντων προκαλούν δυσκολίες στην εξαγωγή συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων. Ωστόσο, θετικές προοπτικές έχουν τρόφιμα όπως:
κακάο, σοκολατοειδή, καφές, κατεψυγμένα-κατεψυγμένης ζύμης, βιολογικά, έτοιμα για μαγείρεμα ή για κατανάλωση τρόφιμα, προϊόντα της κατηγορίας gourmet και προϊόντα υγιεινής διατροφής.
Ειδικότερα, το 2023, οι εξαγωγές τροφίμων ανήλθαν σε 50,1 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 65,35% έναντι του 2022, όπου οι εν λόγω εξαγωγές ανήλθαν σε 30,3 εκατ. ευρώ. Στις κυριότερες εξαγωγές τροφίμων σημειώθηκαν ανακατατάξεις με σημαντικότερη τη μεγάλη αύξηση εξαγωγών δημητριακών, από 4,1 εκατ. το 2022 σε 27,2 εκατ. ευρώ το 2023.
Πλεονεκτήματα τουρκικής αγοράς τροφίμων
• Ευνοϊκά δημογραφικά στοιχεία: χαμηλός μ.ό. ηλικίας (33,5 έτη) κ.ά.
• Αυξανόμενη ζήτηση βιολογικών προϊόντων και έτοιμων γευμάτων (πχ κατεψυγμένα).
• Καταναλωτικές συνήθειες όπως επίδειξη – μιμητικό αποτέλεσμα αλλά και αναπτυσσόμενο ενδιαφέρον για υγιεινή διατροφή.
• Αυξανόμενη είσοδος νέων, ποιοτικών προϊόντων (π.χ. βιολογικών, μεσογειακής διατροφής)
• Ενίσχυση οργανωμένου λιανεμπορίου και σε περιορισμένο βαθμό delicatessen (πωλούνται και προωθούνται κατά 90% τοπικά προϊόντα).
• Επέκταση και ενίσχυση ηλεκτρονικού εμπορίου (η πανδημία συνέτεινε σημαντικά στην εξοικείωση καταναλωτών).
• Αύξηση τουριστικών ροών.
Μειονεκτήματα τουρκικής αγοράς τροφίμων
Βάσει της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε–Τουρκίας, όλα τα αγροτικά προϊόντα -νωπά και μεταποιημένα- προέλευσης Ε.Ε δασμολογούνται στην Τουρκία. Η δασμολόγηση είναι ιδιαίτερα υψηλή -σχεδόν αποτρεπτική για ορισμένα τρόφιμα και ποτά- δεδομένου ότι ανταγωνίζονται κυρίως ομοειδή εγχώρια προϊόντα.
Ενδεικτικά, παραθέτουμε κατωτέρω τη δασμολογική επιβάρυνση προϊόντων, που παράγονται και εξάγονται από Ελλάδα προς Τουρκία:
Σημαντικά δασμολογικά και ισοδυνάμου αποτελέσματος εμπόδια. Ενδεικτικά:
• Επιβολή ειδικής επιβάρυνσης κατά την εισαγωγή επί της αξίας CIF, υπέρ του ταμείου λαϊκής κατοικίας, για ικανό αριθμό αγροτικών προϊόντων.
• Εκτός των επιβληθέντων δασμών, προβλέπεται για ορισμένες κατηγορίες αλκοολούχων, Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης. Ακόμα και στις περιπτώσεις, όπου ο φόρος αυτός είναι μηδενικός, προβλέπεται ένα minimum φόρου ανάλογα με το ποσοστό αλκοόλης, στοιχείο το οποίο ανεβάζει σημαντικά την τιμή των αλκοολούχων (μπύρα, ΕΦΚ: 63%+0,63 τ.λ/λίτρο,
κρασιά 5,75τ.λ./λίτρο καθαρού αλκοόλ, ούζο 171 τ.λ./ λίτρο καθαρού αλκοόλ).
• Νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου να περιοριστεί η κατανάλωση αλκοόλ στην Τουρκία.
• Ανταγωνιστικά εγχώρια προϊόντα.
• Διαδικασίες εισαγωγής.
