Τα τελευταία χρόνια ο όρος «έξυπνη» γεωργία στη γενική του έννοια έχει κατακλύσει τον επιστημονικό και αγροτικό χώρο όλων των σύγχρονων, προηγμένων κρατών. Με τον όρο «έξυπνη» γεωργία εννοούμε την εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης και εφαρμογών της τεχνολογίας στο χωράφι και στη φάρμα χάρη στην οποία επιτυγχάνονται δραστικές
μειώσεις στο κόστος παραγωγής. Η κτηνοτροφία ακριβείας αποτελεί μέρος της «έξυπνης» γεωργίας και αναφέρεται στην ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνολογιών στα διάφορα στάδια του κύκλου παραγωγής των ζώων και την εξαγωγή πληροφοριών που μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν στα διάφορα στάδια διαχείρισης, εστιάζοντας τόσο στο ζώο όσο και στο περιβάλλον.
Σε μια σύγχρονη μονάδα που εφαρμόζει κτηνοτροφία ακριβείας, ο κτηνοτρόφος έχει συνεχή και ακατάπαυστη ροή χρήσιμων πληροφοριών από την εκτροφή του. Σκοπός είναι η ταχύτερη και ακριβέστερη λήψη κρίσιμων αποφάσεων που θα συμβάλουν στην εξοικονόμηση κεφαλαίου και πόρων και ταυτόχρονα στην εξασφάλιση της ποιότητας και του όγκου της παραγωγής. Με τις πληροφορίες αυτές δίνεται η δυνατότητα καταγραφής ενός πλήθους χαρακτηριστικών
για την παρακολούθηση των ζώων. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούν να αφορούν στην ηλικία, την αναπαραγωγή, το μέγεθος του ζώου, την ποιότητα του κρέατος προς κατανάλωση, την ποσότητα παραγόμενου γάλακτος κ.ά.
Όλα αυτά εξυπηρετούν τόσο οικονομικούς στόχους όσο και κοινωνικούς που σχετίζονται με την ποιότητα των παραγομένων προϊόντων. Το βασικό στοιχείο για όλη την περαιτέρω ανάλυση είναι η παρακολούθηση κάθε ζώου ξεχωριστά. Για τον σκοπό αυτό κάθε ζώο μπορεί να λάβει έναν μοναδικό κωδικό που θα το ακολουθεί. Ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν ακόμη να τοποθετηθούν στο ζώο ώστε να καταγράφονται διάφορα στοιχεία αλλά και τυχόν ασθένειες.
Η έγκαιρη διαπίστωση ασθενειών που προσβάλλουν ένα ζώο είναι κομβικού χαρακτήρα καθώς μπορεί να επιτρέψει την αποτροπή μετάδοσης της ασθένειας στο υπόλοιπα ζώα. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αποφευχθεί μια μεγάλη οικονομική ζημιά για τον κτηνοτρόφο.
Κρίσιμο κομμάτι στην κτηνοτροφία ακριβείας είναι η επεξεργασία όσων πληροφοριών και στοιχείων συλλέγονται από το κάθε ζώο. Για την κατάλληλη αξιοποίησή τους πρέπει να υπάρχει μια ανάλογη δομή για την αποθήκευση, επισκόπηση και επεξεργασία τους. Επιπλέον, ειδικότερα σε μεγάλες μονάδες, το πλήθος των ζώων αποδίδει πολύ μεγάλο όγκο πληροφορίας. Η σωστή επεξεργασία είναι σημαντική ώστε οι πληροφορίες να μην γίνουν σύντομα μη διαχειρίσιμες λόγω όγκου. Για τη διαχείριση όλων αυτών των δεδομένων κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία μιας
βάσης δεδομένων μέσω ενός πληροφοριακού λογισμικού συστήματος.
Η συλλογή όλων αυτών των δεδομένων γίνεται μέσα από ένα σύνολο έξυπνων αισθητήρων που επικεντρώνονται στην αυτόματη παρακολούθηση, μοντελοποίηση και διαχείριση της ζωικής παραγωγής. Αισθητήρες και συστήματα παρακολούθησης επιτρέπουν, επίσης, την καλύτερη και πιο ακριβή αξιολόγηση της υγείας των ζώων με τον εντοπισμό ασθενειών πριν γίνουν εμφανείς, την ευημερία, την παραγωγικότητα και τη γενετική βελτίωση της εκτροφής. Μέσα από συστήματα ελέγχου του περιβάλλοντος και τον σχεδιασμό και δημιουργία βιοκλιματικών κτηνοτροφικών κτηρίων, τα ζώα ζουν καλύτερα και ταυτόχρονα μειώνονται η κατανάλωση ενέργειας και η εκπομπή ρύπων.
Ο εξορθολογισμός της διατροφής των ζώων μέσω των συστημάτων εκτροφής ακριβείας είναι ένα νέο κεφάλαιο στον εκσυγχρονισμό της κτηνοτροφίας. Πολλοί κτηνοτρόφοι στην ερώτηση πόσο τρώει το ζώο τους απαντούν «ανοίγω την τροφή και όσο θέλουν ας φάνε». Ένα ζώο παραγωγικό, όμως, πρέπει να τρώει ό,τι πρέπει, την ώρα που πρέπει και στις ποσότητες που πρέπει. Όπως λοιπόν ο υποσιτισμός λόγω κόστους μειώνει την παραγωγική του δυναμικότητα, έτσι ακριβώς και η υπερτροφία σημαίνει χειρότερη υγεία για το ζώο άρα και χειρότερη ποιότητα για το παραγόμενο προϊόν και φυσικά μεγάλο κόστος λόγω της σπατάλης ζωοτροφής.
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντική η υιοθέτηση της τεχνολογίας των συστημάτων εκτροφής ακριβείας, τα οποία επιπλέον μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην έγκαιρη πρόβλεψη των ασθενειών έτσι ώστε να περιοριστεί η ανάγκη για φάρμακα και αντιβιοτικά.
Εφαρμογές της κτηνοτροφίας ακριβείας ανά κατηγορία κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης μπορούν να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
Βιομηχανία γαλακτοπαραγωγής
• Αυτόματα μηχανήματα αρμέγματος
Στο αυτόματο άρμεγμα ένας ρομποτικός αρμεκτής μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση ακριβείας των βοοειδών γαλακτοπαραγωγής. Τα κύρια πλεονεκτήματα είναι η εξοικονόμηση χρόνου, η μεγαλύτερη παραγωγή, το αρχείο πολύτιμων πληροφοριών και η αυτοματοποίηση
της εκτροπής του μη φυσιολογικού γάλακτος.
• Αυτόματοι τροφοδότες
Ο αυτόματος τροφοδότης είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για την παροχή τροφής στα μηρυκαστικά. Μπορεί να αποτελείται από ένα σύστημα με ιμάντες που μεταφέρουν την τροφή από τον τόπο παρασκευής της, δηλαδή των μύλο ζωοτροφών, μέχρι τον χώρο ανάπαυσης
των ζώων ή από ένα ρομπότ το οποίο ταΐζει τα ζώα σε καθορισμένες ώρες και με προγραμματισμένη ποσότητα σιτηρεσίου τροφοδοσίας.
• Περιλαίμια δραστηριότητας
Τα περιλαίμια δραστηριότητας συγκεντρώνουν βιομετρικά δεδομένα από ζώα. Ορισμένες φορητές συσκευές βοηθούν τους αγρότες με την ανίχνευση οίστρου, καθώς και διάφορων δυσμενών συμβάντων ή καταστάσεων που αφορούν την υγεία του ζώου.
• Ενσωματωμένοι αισθητήρες γάλακτος
Οι ενσωματωμένοι αισθητήρες γάλακτος βοηθούν τους κτηνοτρόφους να αναγνωρίζουν τις διαφορές των συστατικών στο γάλα. Μερικοί αισθητήρες αξιοποιούν σχετικά απλές τεχνολογίες που μετρούν ιδιότητες όπως η ηλεκτρική αγωγιμότητα, ενώ άλλοι πιο σύγχρονοι αισθητήρες χρησιμοποιούν μεθόδους αυτοματοποιημένης δειγματοληψίας και αντιδραστήρια για να παρέχουν άλλες μετρήσεις όπως οξύτητα, θερμοκρασία, πληθυσμός σωματικών κυττάρων, ίχνη αίματος κ.ά.
Χοιροτροφία
Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα εργαλεία για την προσεκτική παρακολούθηση των ζώων στη βιομηχανία χοίρων. Το μέγεθος του ζώου είναι ένας σημαντικός παράγοντας στη χοιροτροφία.
• Αυτοματοποιημένες κάμερες ανίχνευσης βάρους
Οι αυτοματοποιημένες κάμερες ανίχνευσης βάρους μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό του βάρους του χοίρου χωρίς ζυγαριά. Αυτές οι κάμερες μπορούν να έχουν απόκλιση μικρότερη από 1,5 κιλό.
• Μικρόφωνα ανίχνευσης αναπνευστικών προβλημάτων
Στη χοιροτροφία η παρουσία αναπνευστικών προβλημάτων πρέπει να παρακολουθείται στενά. Υπάρχουν πολλά παθογόνα που μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση, ωστόσο, η ενζωοτική πνευμονία είναι μια από τις πιο κοινές ασθένειες στους χοίρους. Μεταδίδεται, κυρίως, μέσω του αέρα και μπορεί εύκολα να προσβάλει όλη τη μονάδα λόγω της εγγύτητας των χοίρων στο κοπάδι. Η έγκαιρη ανίχνευση είναι σημαντική για τον περιορισμό χρήσης αντιβιοτικών και την ελαχιστοποίηση της οικονομικής ζημιάς λόγω μειωμένης όρεξης των ζώων. Ένα κοινό σύμπτωμα της ασθένειας είναι ο χρόνιος βήχας. Ένα μικρόφωνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ανιχνεύσει τον ήχο του βήχα στο κοπάδι και να προειδοποιήσει τον κτηνοτρόφο.
• Έλεγχος του κλίματος
Το θερμικό στρες συνδέεται με τη μειωμένη απόδοση, την εμφάνιση ασθενειών και τη θνησιμότητα. Ανάλογα με τη γεωγραφική θέση και τους τύπους των ζώων απαιτούνται διαφορετικά συστήματα θέρμανσης και εξαερισμού.
Πτηνοτροφία-Κονικλοτροφία
Στη βιομηχανία πουλερικών και κουνελιών οι δυσμενείς κλιματικές συνθήκες αυξάνουν τις πιθανότητες για διαταραχές της συμπεριφοράς, του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος των ζώων. Στο πλαίσιο της «έξυπνης κτηνοτροφίας» δύνανται να χρησιμοποιούνται αισθητήρες θερμοκρασίας και υγρασίας συνδεδεμένοι με συστήματα θέρμανσης, ψύξης και εξαερισμού ώστε όλο το εικοσιτετράωρο τα ζώα να βρίσκονται στις ιδανικές συνθήκες διαβίωσης.
Συμπερασματικά όλων όσων αναλύθηκαν πιο πάνω, εκτεταμένη χρήση τεχνολογιών και δυνατοτήτων που αποτελούν εφαρμογές της «έξυπνης κτηνοτροφίας» ή κτηνοτροφίας ακριβείας και όλων όσων αυτή περιλαμβάνει, οδηγεί στα πιο κάτω:
- Βελτιστοποίηση διαδικασιών σε μια κτηνοτροφική μονάδα.
- Καλύτερες συνθήκες εργασίας για τους απασχολούμενους στη μονάδα ανθρώπους.
- Μείωση κόστους λειτουργίας.
- Αύξηση παραγωγικότητας.
- Βελτίωση συνθηκών διαβίωσης των ζώων.
- Μείωση απαιτούμενου κόστους ελέγχων από το κράτος και απλοποίηση διαδικασιών.
- Ποιοτικότερα προϊόντα προς κατανάλωση και χρήση από τους πολίτες.
- Συμβολή στη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού.
- Θετικό περιβαλλοντικό πρόσημο.
Βάιος Κουτής
Λειτουργός Γεωργίας Α΄
Τμήμα Γεωργίας
Περιοδικό ΑΓΡΟΤΗΣ
