Η μελισσοκομία στην Ιταλία βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής, γεγονός που οδηγεί σε δραματικές επιπτώσεις για τους παραγωγούς. Η ξαφνική μείωση των αποθεμάτων τροφής των μελισσών, εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών, έχει αναδείξει την ανάγκη λήψης επειγουσών μέτρων για την προστασία των μελισσών και τη στήριξη του κλάδου. Η ΟΣΜΕ (Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος) εξέφρασε ενδιαφέρον για τις ενέργειες ενίσχυσης των Ιταλών μελισσοκόμων, εστιάζοντας στην τροποποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ (1) (Κοινή Αγροτική Πολιτική) της Ιταλίας για την περίοδο 2023-2027, που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024 (2). Σε αυτό το πλαίσιο, υπήρξε επικοινωνία του Γραφείου ΟΕΥ – Μιλάνου με τον Giuseppe Cefalo, Πρόεδρο της UNAAPI (Εθνική Ένωση Ιταλών Μελισσοκόμων), ο οποίος ανέδειξε καίρια ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι μελισσοκόμοι στη χώρα του. Από την επικοινωνία συγκρατούνται τα ακόλουθα:
Το Κόστος της Κλιματικής Αλλαγής στη Μελισσοκομία
Η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει σημαντικές δυσκολίες στη μελισσοκομία, καθώς οι ασταθείς καιρικές συνθήκες εμποδίζουν τις μέλισσες να συλλέξουν επαρκή ποσότητα νέκταρ, οδηγώντας σε γρήγορη κατανάλωση των αποθεμάτων τους. Οι μελισσοκόμοι αναγκάζονται να καταφύγουν στην αγορά «τροφής διάσωσης», ένα είδος συμπληρωματικής τροφής για τις μέλισσες, το οποίο όμως αυξάνει το κόστος παραγωγής, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους ανθοφορίας. Το ζήτημα αυτό έχει καταστεί κρίσιμο για την επιβίωση του κλάδου τα τελευταία χρόνια.
Οι Προσπάθειες της UNAAPI για Ενίσχυση της Μελισσοκομίας
Η UNAAPI, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες του κλάδου, ζήτησε τη στήριξη του Ιταλικού Υπουργείου Γεωργίας, καταθέτοντας αίτημα για τη συμπερίληψη της τροφής διάσωσης στις επιλέξιμες για χρηματοδότηση δραστηριότητες στο πλαίσιο του νέου κανονισμού της ΕΕ 2115. Παρά την αρχική απόρριψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η UNAAPI συνέχισε να αγωνίζεται για την έγκριση του αιτήματός της. Ένα σημαντικό βήμα ήταν η υιοθέτηση του ισπανικού μοντέλου ως πρότυπο, το οποίο προωθούσε τη στήριξη της διατροφής των μελισσών με στόχο την καλή διαβίωση και υγεία τους, ιδιαίτερα μετά από φαρμακευτικές θεραπείες που μειώνουν τα αποθέματά τους. Αν και το ισπανικό μοντέλο που υιοθέτησαν οι Ιταλοί απορρίφθηκε επίσης, η επιμονή της UNAAPI και η αλλαγή στη σύνθεση των ευρωπαϊκών θεσμών μετά τις εκλογές του 2024 οδήγησαν σε μια νέα προσέγγιση.
Η Τελική Έγκριση και οι Προοπτικές για το Μέλλον
Το τελικό αίτημα πρότεινε τη δημιουργία ενός αποθεματικού τροφίμων για τις μέλισσες, το οποίο θα ενεργοποιείται σε περιόδους πιστοποιημένων κλιματικών κρίσεων, με την επιτήρηση και πιστοποίηση των καιρικών φαινομένων από το ISMEA (3) (Ιταλικό Ινστιτούτο Αγροτικής Αγοράς). Μετά από διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το αίτημα εγκρίθηκε, επιτρέποντας τη χορήγηση χρηματοδοτήσεων σε μελισσοκόμους για την αγορά τροφής διάσωσης όταν οι καιρικές συνθήκες το απαιτούν. Η έγκριση αυτού του μέτρου αποτελεί σημαντικό βήμα για την προστασία της ιταλικής μελισσοκομίας, μειώνοντας το κόστος παραγωγής. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν δομικά προβλήματα που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Παρά τις προκλήσεις, η επιμονή της UNAAPI αποτελεί παράδειγμα της σημασίας της συλλογικής δράσης και της στενής συνεργασίας με κυβερνητικούς και ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Διδάγματα για την Ελλάδα
Η επιτυχημένη αυτή εξέλιξη προσφέρει πολύτιμα διδάγματα και για την ελληνική μελισσοκομία. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκόσμια πρόκληση, και η στήριξη του κλάδου μέσω ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων μπορεί να συμβάλει στη βιωσιμότητα της παραγωγής μελιού και στη διασφάλιση της επιβίωσης των μελισσών. Η προσέγγιση της UNAAPI μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για την Ελλάδα, όπου η κλιματική κρίση και οι αυξανόμενες ανάγκες των μελισσοκόμων καθιστούν απαραίτητη την υιοθέτηση ανάλογων στρατηγικών.
Παραπομπές
1.Το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ (ΣΣ ΚΑΠ) 2023-2027 της Ιταλίας είναι το εθνικό σχέδιο που διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2023-2027. Σχεδιάστηκε με βάση τους ευρωπαϊκούς στόχους και προσαρμόστηκε στις εθνικές ανάγκες της αγροτικής και αγροδιατροφικής παραγωγής.
2. Η ΕΕ ενέκρινε αίτημα της Ιταλίας για χρηματοδότηση 25 εκατ. ευρώ στην διατροφή έκτακτης ανάγκης των μελισσών, ως επιλέξιμη παρέμβαση για χρηματοδότηση από το ΕΓΤΕ (Ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο Εγγυήσεων) και το ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης).
3. Το ISMEA (Istituto di Servizi per il Mercato Agricolo Alimentare) είναι το Ινστιτούτο Γεωργικών Υπηρεσιών και Αγοράς Τροφίμων της Ιταλίας. Πρόκειται για έναν δημόσιο φορέα που υπάγεται στο ιταλικό Υπουργείο Γεωργίας, Διατροφικής Κυριαρχίας και Δασοκομίας. Ο ρόλος του ISMEA είναι να παρέχει υποστήριξη και υπηρεσίες στους τομείς της γεωργίας, της αγροδιατροφής και της αγροτικής ανάπτυξης, με σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας των γεωργικών επιχειρήσεων.
